Булану: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Я включил важны ресурс
Тег: Reverted Mobile edit Mobile web edit
ш Musti28 (т) өңдемелерінен Ерден Карсыбеков соңғы нұсқасына қайтарды
Тег: Rollback
 
1-жол:
[[Image:watervapor cup.jpg|thumb|right| райханБулану малпроцесі]]
[[File:10. Ладење при испарување.ogv|thumb|right|280px|Сенсорға жабысқан этанол тамшыларының буланғандағы температураның төмендеуі]]
'''Булану''' (''Испарение'') — заттың [[сұйық]] немесе [[Қатты дене|қатты]] агрегаттық күйден [[газ]] тәрізді ([[бу]]) күйге (''бірінші текті фазалық ауысу'') [[Фазалық ауысу|ауысу]] процесі.
 
Райхан малҚатты дененің Булануы [[сублимация]] деп аталады. Булану процесі кез келген температурада жүруі мүмкін, бірақ ол [[температура]] жоғарылаған сайын тезірек өтеді. Жабық ыдыстағы Булану процесі сұйықтықтың не қатты дененің үстіндегі кеңістік [[қаныққан бу]]ға толғанша тұрақты температурада жүреді. Қаныққан будың қысымы тек температураға ғана тәуелді және ол температура жоғарылаған сайын артып отырады. Егер қаныққан будың қысымы сыртқы қысымға тең не артық болса, онда Булану қайнау процесіне айналады. Қайнаудың ең жоғары температурасы берілген заттың алмағайып температурасы болып есептеледі.<ref>Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Қ 17 Геология/Жалпы редакциясын басқарған — түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайышов — Алматы: "Мектеп" баспасы" ЖАҚ , 2003. — 248 бет. ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2
</ref> Одан жоғары температурада сұйықтық пен будың арасындағы [[Термодинамикалық тепе-теңдік|тепе-теңдік күй]] сақталмайды. Сұйықтық буға айналуы үшін оның құрамындағы [[молекулалар]] ілініс күшін жеңуі керек. Осы күшті жеңуге (шығу жұмысы) және түзілген сыртқы будың қысымын жеңуге жұмсалатын жұмыс молекулалардың жылулық қозғалысының [[кинетикалық энергия]]сы есебінен атқарылады. Булану салдарынан сұйықтықтың [[температура]]сы төмендеп, салқындайды, сондықтан Булану процесі тұрақты температурада жүруі үшін оған үнемі жылу беріп отыру керек. Заттың бірлік массасын тұрақты температурада буға айналдыруға қажетті жылу мөлшері [[булану жылуы]] деп аталады. Булану процесі техникада (іштен жанатын қозғалтқышта, салқындатқыш қондырғыларда, т.б.) кеңінен қолданылады. Булану табиғаттағы ылғал алмасудың негізі болып табылады.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, II том</ref>
 
{{wikify}}
 
==Тағы қараңыз==
* [[Булану өлшегіштері]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Булану» бетінен алынған