Арғын: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
шӨңдеу түйіні жоқ Тег: VisualEditor Mobile edit Mobile web edit |
шӨңдеу түйіні жоқ Тег: VisualEditor Mobile edit Mobile web edit |
||
22-жол:
Арғындар мен қыпшақтардың шежірелерін зерттеу барысында олардың жақын туыстығы бар екендігі анықталды. 1881 жылғы [[Григорий Николаевич Потанин|Г.Н. Потаниннің]] жазып алған шежіресі бойынша, Арғынның үлкен ұлы Мейрамнан Куандық, Сүйіндік, Бегендік және Шегендік туады, ал оның кіші әйелі Қарқабаттан XIV ғасырда Орыс ханның әскерін басқарған Болатқожа Қаракесек туады. Тарақтыдан туған Қаракесектің немере қызы барлық арғындарға басшылық етеді (арғынның ноқта ағасы). Арғынның үшінші әйелінен тағы төрт ұл: Ақсопы Тобықты және Қанжығалы ұрпағымен, Қарасопы (Бәсентиін және Қарауыл ұрпақтары), Сарысопы (ұрпағы Атығай), Тәнбісопы — одан Сарыжетім және Шақшақ ұрпақтары (жоғарғы шекті және төменгі шекті) туады. Үшінші әйелінен туған балаларды жеті момын деп атайды.
[[Тобықты]] және [[бәсентиін]] тармақтары арғын тайпасының шығыс бөлігін құрайды. Бәсентиіндер [[Павлодар|Керекулік]] Ертіс жағалауы алқабын мекендейді. Ғалымдардың ортақ пікірі бойынша бәсентиін — Бесбалық орталығы болған Ертістен Жоңғарға дейінгі аумақты мекендеген ежелгі [[басмыл]] тайпасының ұрпақтары. 744 — 745 жылдары олар ұйғырлармен одақтас бола отырып, шығыс түрік қағанатына қарсы шығып, талқандады.
Арғынның солтүстік тармақтары «[[Атығай|Он екі Дәуіт ата Атығай»]], «Атығай-[[Қарауыл руы|Қарауыл]]<nowiki/>» деп те аталады. “Ақтабан шұбырындыда” Сыр бойынан ығысып, Көкшетау, Қызылжар, Омбы өңіріне келіп орын тепкен. [[Петропавл|Қызылжар]] (Петропавл) бекінісі салынған (1755) жерде бұрын Атығай руынан Дәулетбек байдың (Даңқойдың) ауылы отырған. Ш. Уәлиханов Абылай ханның тұтқын қырғыздарды Атығайдың арасына қоныстандырған соң олар Атығайға Байқырғыз, Жаңақырғыз, Сару, Құсшы қырғыз атасы болып сіңісіп кеткенін жазады.
[[Қаракесек (Арғын)|Қаракесектерде]]: «Біз қаракесек шормыз, Тәңірден де зормыз», — деген мәтел болды. Бұлай өзін-өзі танытуы XIV ғасырда қаракесек тайпасы Орыс-ханның басқаруының соңына дейін Шағатай, Темір және Тоқтамыш ұлыстарына қарсы күресі кезінде Ақ-Орданың негізгі әскери күшін құрағанына байланысты еді.
| |||