Бенедикт Спиноза: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Спиноза (Spіnoza), [[Бенедикт]] ([[Барух]])''' (24.11.1632, [[Амстердам]], – 21.2.1677, [[Гаага]]) – материалистік, пантеистік көзқарастағы [[Нидерланд]] философы. Спинозаның философиялық көзқарасы ең алдымен ортағасырлық еврей философиясының ([[Маймонид]], [[Крескас]]) ықпалында қалыптаса бастағанымен [[Дж. Бруноның]] пантеистік-материалистік көзқарасын, Декарттың рационалистік методын, Т.[[Гоббстың]] философиясын игеруі оның пантеистік-материалистік көзқарасқа көшуіне себеп болды. Ол пантеистік дәстүрдегі табиғат пен [[Құдай]] біртұтас субстанция деген қағиданы өзінің онтологиясына негіз етіп алды. Таным теориясында рационалистік бағыт ұстанып, интеллектуалдық ақыл-ойға, парасатқа негізделген білімді сезімдік таным мен тәжірибеден жоғары қойды. Оның ілімін рационалды интуитивті гносеология, пантеистік метафизика, табиғат жайлы натуралистік көзқарас құрады. Спиноза діни-телеологиялық қағиданы жоққа шығарып, механикалық детерменизмді жақтады. “[[Көне өсиетті]]” тарихи-рационалистік тұрғыда сынап, діни нанымды надандыққа балады. Ол өзінің пантеистік метафизикасы мен соған негізделген этикасын нағыз дін деп жариялады.<ref> Қазақ энциклопедиясы</ref><ref> Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3 </ref>