Табиғатта кеңінен таралған жынысты көбеюдің ерекше түр өзгерісі болып табылады. Партеногенез (грекше ''"партенес"''-қыз, ''"генезис"''-туу). Оның мәні ұрықтанбаған жұмыртқа жасушадан жаңа аналық ағзаның дамуы. Бұл әрекет табиғатта өсімдіктер мен жануарлардың көптеген түрлерінде кездеседі.
Мысалы, [[дафния]] және [[біте]]де (көктем,жаз, күздің басында) ұрықтанбаған жұмыртқа жасушаларында партеногенетикалық аналықтар дамиды. Ұрықтанған жұмыртқалар қыстап шығып, көктемде партогенез жолымен көбейе алатын аналықтар қайтадан дамиды. Аталықтар күзде пайда болады. Бұл құбылыс баларада, жабайы арада, өсімдіктерде- "бақбақта", т.б. кездеседі.
Баларада '''партеногенез''' басқаша жүреді, ұрықтанбаған жұмыртқалардан тек аталықтар ('''трутендер'''), ал ұрықтанғандарынан аналықтар ('''аналық ара''') мен жетілмеген аналықтар ([[жұмысшы аралар]]) дамиды. Жоғары және төменгі температурамен әсер ету арқылы жасанды жолмен ұрықтанбаған жасушалардан жаңа ағзалар дамитыны дәлелденді, бірақ өте сирек кездеседі. Мысалы, бақаның ұрықтанбаған жұмыртқасын 6 градус температурада қыздыра отырып, инемен шұқығанда, сол жұмыртқа жасушадан аналық қасиеттері бар ересек бақа дамыған.
Атақты орыс генетигі [[Б.Л.Астауров]] жасанды партеногенездік жолмен көбею қабілеті бар [[жібек құрты]]нқұртын алды. Жоғары температурамен әсер еткенде жібек құртының аналығында [[мейоз]] әрекеті жүрмей, диплоидты хромосома жиынтығы бар жұмыртқа жасушасы пайда болған. Осы жасушадан жұмыртқалары ірі болып келетін ([[полиплоидия]]) аналықтар партеногенез жолымен дамыған. Мұндай әдістерді пайдаланып партеногенездік жолмен жібек құртының аналықтарын алудың қазіргі кезде жібек өндіруде маңызы зор болып отыр.<ref>Қасымбаева Т.,"Тіршіліктану",10-11,2003,92 б,ISBN 9965-16-200-X</ref>
