Төңкеріс (қоғам): Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[File:Stormningen av vinterpalatset.jpg|thumb|[[Ұлы Октябрь социалистік революциясы]] ]]
[[File:Prise de la Bastille.jpg|thumb|[[Француз революциясы|Ұлы француз Революциясы]]]]
'''Революция''' <ref>Қазақша энциклопедия 7 том.</ref>(лат. ''revolutіc'' — бетбұрыс, төңкеріс) — табиғат, қоғам өміріндегі, білім мен танымдағы сапалы өзгерістер. [[Білім]] мен [[таным]]дағы өзгерістер қатарына ғыл.-тех., мәдени, т.б. Революцияларды немесе бетбұрыстық мәні бар адамзат қол жеткізген табыстарды жатқызуға болады. Әлеум. Революция қоғамның жаңа сапаға ауысуына жол ашып, сапалы өзгерістерді бейнелейді. Әлеум. Революция қоғамның саяси, экон., [[рухани]] өміріне түбірлі өзгерістер енгізу үрдісін бастап береді. Революция өзінің даму мүмкіндіктерін сарқыған қоғамның [[прогрес]]сивті сатыға өтуін қамтамасыз етіп, оның әлеум.-экон. құрылымын түбегейлі өзгертуге қызмет етеді. [[Адамзат]] тарихын қоғамдық-экон. [[формация]]лардың бірін-бірі алмастыру тұрғысынан зерттеушілер осы алмасу үрдісін жүзеге асыру әлеум. Революцияның басты міндеті деп санайды. Осы қағиданы басшылыққа алған [[К.Маркс]] және оның жолын қуушылар ([[В.Ленин]], т.б.) өндіріс [[құрал-жабдық]]тарына жеке меншіктің пайда болуымен қатар қоғамның бір-біріне қарсы топтарға бөлінуінен бастап социализмге өткенге дейін бір қоғамдық экон. [[формация]]дан екіншісіне (''феодализмнен капитализмге, одан социализмге'') өту әлеум. Революция арқылы жүзеге асады деп санады. В.И. Ленин басқарған коммунистік партия айтылған қағиданы Ресей империясының қоғамдық-саяси өмірінің шындығына айналдыру үшін 1917 ж.
Қазан төңкерісін ұйымдастырып, оны “[[Ұлы Октябрь социалистік революциясы]]” деп атады. Кез келген Революцияның экон. негізі қоғамдық өндіргіш күштердің өсу деңгейі мен оған сай келмейтін консервативтік өндірістік қатынастардың шиеленісуі болып табылады. Ал ол әлеум., таптық қайшылықтарды шырқау шегіне жеткізеді. Мұндай жағдайда әлеум. және [[рухани]] қиыншылықтарға душар болған жекелеген таптар мен әлеум. топтар Революцияның қозғаушы күштері ретінде батыл әрекеттерге барады. Революция жеңіске жету үшін алдымен оның [[объективті]] және [[субъективті]] алғышарттары қалыптасып, қоғамда Революциялық жағдай пайда болуы қажет. Бұған Революциялық жағдайды Революцияға айналдыру үшін [[саяси партия]]лар мен ұйымдардың белсенді іс-әрекеттері қосылуы керек. Егер осы [[фактор]]лар қоғам мүшелерінің басым көпшілігінің басты мақсат-мүдделеріне сай келсе, Революция жеңіске жетеді. 17 ғ-дағы ағылшын бурж. Революциясының жеңісі нәтижесінде мемл. билік феод. [[монархия]]ның қолынан [[буржуазия]] мен жаңа [[дворян]]дар қолына көшті. 18 ғ-дың соңындағы [[Ұлы француз Революциясы]]ның нәтижесінде монархия құлатылып, респ. тәртіп орнап, бурж. [[реформа]]лар жүзеге асырылды. Тарихи қажеттіліктен туындаған Революция көп жағдайда ашық түрде өтетіндігіне қарамастан, ол әрбір елдің өзіне тән ерекшеліктеріне байланысты әр түрлі формада болады.