Біләл Сүлеев: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Жаңа бетте: <b>Сүлеев Біләл</b> (1893, Алматы обласы Ақсу ауданы Қапал ауылы Баянжүрек қонысы1937) –...
 
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
{{Infobox Biography
<b>Сүлеев Біләл</b> ([[1893]], [[Алматы обласы]] [[Ақсу ауданы]] [[Қапал ауылы]] [[Баянжүрек қонысы]] – [[1937]]) – қоғам қайраткері, ақын, ағартушы, журналист, драматург. Алғашқы білімді әкесі [[Сүлей Майлыұлы |Сүлей Майлыұлынан]] алған. [[1911]] жылы өзі туған өңірде ашылған <i>“Мамания” мектебін</i> бітірген. Бірер жыл оқыған зерек баланы осы оқу орнын ұйымдастырушылардың бірі [[Маманұлы]] [[Есенғұл]] болыс өз қаражатымен <i>“Ғалия” медресесіне</i> оқуға жіберген. [[1913 – 1916]] жылдары [[Орынбор|Орынбордағы]] мұғалімдер семинариясын бітірген. [[1916]] жылы маусым жарлығына ілігіп, қара жұмысқа алынған қазақтарға мыңбасы болып Минск қаласына барды. [[1916 – 1918]] жылдары Қапалдағы татар мектебінде оқу ісін басқарушы болып қызмет етті. [[1918 – 1927]] жылдары халықты жаппай сауаттандыру ісімен айналысып, [[Жетісу]] өлкесіндегі қазақ ауылдарында екі жылдық бастауыш мектеп, аудан орталықтарында жеті жылдық орталау мектеп, облыста тоғыз жылдық орта мектеп ашуға мұрындық болды. Бұл мектептерде кейбір пәндер орыс тілінде оқытылған. Сүлеев енгізген бұл тәжірибе Жетісудағы қазақ жастарының Кеңес Одағының барлық қалаларындағы жоғары оқу орындарына оқуға түсулеріне мүмкіндік берді. [[1928 – 1929]] жылдары [[Ақтөбе]] обласы оқу бөлімінің меңгерушісі, [[1930]] жылы Семей педогогокалық институттының алғашқы ректоры болды, соңғы қызметінде жүргенде жазықсыз қамауға алынып, [[1932]] жылы 5 қыркүйекте босанып шықты. [[1932 – 1934]] жылдары [[Мәскеу]] өндіріс орындарында мәдени-ағарту саласында қызмет істеді. [[1934 – 1937]] жылдары Қарақалпақ АКСР-інде халық ағарту комиссары болды. [[1937]] жылдың соңында екінші рет қамауға алынып, саяси қуғын-сүргін құрбаны болды. Семинарияда оқып жүргенде өлең, әңгіме жазумен айналысқан. Сүлеев Орынборда шыққан “Қазақ” газетінде қосымша жұмыс істеп, газет бетінде “[[Матай]]“, “[[Қаптағай]]” деген бүркеншік атпен бірнеше өлең, мақалаларын жариялады. Татардың “[[Шура]]” журналының 1916 жылы 3-санында татар ұлтшылдарына қарсы “<i>Науширван эфенді мақаласы жайлы</i>” атты ғылылыми мақаласын жариялады. Осы журналда және татар тіліндегі “[[Вахит]]” (“[[Уақыт]]”) газетінде Сүлеевтің мақалалары мен өлеңдері жиі жарық көрді. Сүлеев әдебиет әлемінде сатирик ақын, жалынды көсемсөзші, талантты драматург ретінде танылды. Өлеңдері мен мақалаларында қоғамның келеңсіз жақтарын аяусыз әшкереледі, өткір тілмен мінеді. “Картаға салынған қатын” атты өткір әжуаға құрылған комедиясы [[1921]] жылы Алматыда бірнеше рет қойылды. [[1922]] жылы жазылған “[[Қабанбай мен Сазанбай]]” атты өлеңмен жазылған ұзақ сатирасы Жетісудағы алғашқы жер бөлінісіне арналған. <i>“Қыз бен жігіттің айтысы”, “Қазақтың 24 басалқа дыбысы”, “Қайтсең де көсем боларсың” (1922), “Нақысбек” (1922), “Жұт жеті ағайынды”, “Қазақ мұғаліміне” (1923)</i> атты сатиралық өлеңдері <i>“Қаптағай”, “Бұйрас”</i> деген аттармен газет-журналдарда жарық көрген.
|subject_name = Біләл Сүлеев
 
| date_of_birth = 1893
<ref name="source1">"Қазақ Энциклопедиясы"</ref>
| place_of_birth = Баянжүрек қонысы
== Пайдаланылған әдебиеттер ==
| date_of_dieth = 1893
<references/>
| occupation = Ақын
| nationality = [[Қазақтар|қазақ]]
}}
<b>Сүлеев Біләл</b> ([[1893]], [[Алматы обласы]] [[Ақсу ауданы]] [[Қапал ауылы]] [[Баянжүрек қонысы]] – [[1937]]) – қоғам қайраткері, ақын, ағартушы, журналист, драматург. Алғашқы білімді әкесі [[Сүлей Майлыұлы |Сүлей Майлыұлынан]] алған. [[1911]] жылы өзі туған өңірде ашылған <i>“Мамания” мектебін</i> бітірген. Бірер жыл оқыған зерек баланы осы оқу орнын ұйымдастырушылардың бірі [[Маманұлы]] [[Есенғұл]] болыс өз қаражатымен <i>“Ғалия” медресесіне</i> оқуға жіберген. [[1913 – 1916]] жылдары [[Орынбор|Орынбордағы]] мұғалімдер семинариясын бітірген. [[1916]] жылы маусым жарлығына ілігіп, қара жұмысқа алынған қазақтарға мыңбасы болып Минск қаласына барды. [[1916 – 1918]] жылдары Қапалдағы татар мектебінде оқу ісін басқарушы болып қызмет етті. [[1918 – 1927]] жылдары халықты жаппай сауаттандыру ісімен айналысып, [[Жетісу]] өлкесіндегі қазақ ауылдарында екі жылдық бастауыш мектеп, аудан орталықтарында жеті жылдық орталау мектеп, облыста тоғыз жылдық орта мектеп ашуға мұрындық болды. Бұл мектептерде кейбір пәндер орыс тілінде оқытылған. Сүлеев енгізген бұл тәжірибе Жетісудағы қазақ жастарының Кеңес Одағының барлық қалаларындағы жоғары оқу орындарына оқуға түсулеріне мүмкіндік берді. [[1928 – 1929]] жылдары [[Ақтөбе]] обласы оқу бөлімінің меңгерушісі, [[1930]] жылы Семей педогогокалық институттының алғашқы ректоры болды, соңғы қызметінде жүргенде жазықсыз қамауға алынып, [[1932]] жылы 5 қыркүйекте босанып шықты. [[1932 – 1934]] жылдары [[Мәскеу]] өндіріс орындарында мәдени-ағарту саласында қызмет істеді. [[1934 – 1937]] жылдары Қарақалпақ АКСР-інде халық ағарту комиссары болды. [[1937]] жылдың соңында екінші рет қамауға алынып, саяси қуғын-сүргін құрбаны болды. Семинарияда оқып жүргенде өлең, әңгіме жазумен айналысқан. Сүлеев Орынборда шыққан “Қазақ” газетінде қосымша жұмыс істеп, газет бетінде “[[Матай]]“, “[[Қаптағай]]” деген бүркеншік атпен бірнеше өлең, мақалаларын жариялады. Татардың “[[Шура]]” журналының 1916 жылы 3-санында татар ұлтшылдарына қарсы “<i>Науширван эфенді мақаласы жайлы</i>” атты ғылылыми мақаласын жариялады. Осы журналда және татар тіліндегі “[[Вахит]]” (“[[Уақыт]]”) газетінде Сүлеевтің мақалалары мен өлеңдері жиі жарық көрді. Сүлеев әдебиет әлемінде сатирик ақын, жалынды көсемсөзші, талантты драматург ретінде танылды. Өлеңдері мен мақалаларында қоғамның келеңсіз жақтарын аяусыз әшкереледі, өткір тілмен мінеді. “Картаға салынған қатын” атты өткір әжуаға құрылған комедиясы [[1921]] жылы Алматыда бірнеше рет қойылды. [[1922]] жылы жазылған “[[Қабанбай мен Сазанбай]]” атты өлеңмен жазылған ұзақ сатирасы Жетісудағы алғашқы жер бөлінісіне арналған. <i>“Қыз бен жігіттің айтысы”, “Қазақтың 24 басалқа дыбысы”, “Қайтсең де көсем боларсың” (1922), “Нақысбек” (1922), “Жұт жеті ағайынды”, “Қазақ мұғаліміне” (1923)</i> атты сатиралық өлеңдері <i>“Қаптағай”, “Бұйрас”</i> деген аттармен газет-журналдарда жарық көрген.<ref> Қазақ Энциклопедиясы</ref>
==Пайдаланған әдебиет==
<references/>
[[Санат:«Алаш» қозғалысы ]]
[[Санат:ТұлғаБ]]
[[Санат: Тұлғалар]]
{{stub}}
{{stub:Тұлғалар}}
{{wikify}}
[[Санат:С]] [[Санат:Қазақ ұлттық энциклопедиясы]]
[[Санат:Тұлға]]