М.О. Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институты: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
'''Әдебиет және Өнер Институты''', [[Қазақстан Республикасы Ұлттық Ғылым Академиясы|Қазақстан Республикасы Ұлттық Ғылым академиясының]] М. Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институты, ғылыми-зерттеу мекемесі, қазақ фольклортану, [[әдебиеттану]] және [[өнертану]] ғылымдарының орталығы. 1933 ж. ашылған. 1961 ж. Әдебиет және өнер институты болып құрылып, сол жылы маусымда Әуезов есімі берілді. 1963 ж. институт құрамында ғылыми бөлім ретінде [[Әуезовтің әдеби-мемориалдық музейі|Әуезовтің әдеби-мемориалдық мұражайы]] ашылды. 1996 жылдан бастап бұл мұражай ''«[[Әуезов Үйі|Әуезов үйі]]»'' ғылыми-мәдени орталығына айналды. Әр жылдары институт директоры болып М. Базарбаев, Әуезов Шәріпов, 3. Ахметов, Ш. Елеукенов, Ш. Ыбыраев істеді. Институттың қалыптасуына Әуезов үлкен үлес қосты. Ол 1943 ж. қаңтар айынан институттың әдебиет секторының аға ғылыми қызметкері, 1946 жылдан - [[Қазақ әдебиеті|қазақ әдебиеті]] тарихы секторының, 1957 ж. халық ауыз әдебиеті бөлімінің меңгерушісі болды. 1946 ж. Ғылым академиясы құрылған кезде академияның тұңғыш толық мүшелігіне сайланды. Институтта жұмыс істеген жылдары Әуезов [[ауыз әдебиеті]], әдебиет тарихы бойынша, Абай шығармашылығы туралы кеп еңбек етіп, іргелі зерттеулер жазды. Абайдың 100 жылдық мерекесіне орай, [[Абай мұрасы жайында|Абай мұрасын]] зерттеу белімі ашылып, жетекшілік етті, сонда М. Сильченко, Б. Жақыпбаев, Ғ. Сағди, С. Мұқанов т. б. Қызмет етті. ''«Қазақ әдебиеті тарихының»'' (1948, 1960) 1-томының әрі авторы, әрі бас редакторы болды. 1959 ж. ''«Әр жылдар ойлары»'', 1962 ж. ''«Уақыт және әдебиет»'' деген ғылыми жинақтары жарық көрді. Абайтану ғылымының негізін қалап, 30 жылдан астам уақытын ұлы ақын өмірін, әдеби мұрасын зерттеу, жинақтау, бастыру ісіне арнады. Абай шығармаларының 1933, 1939, 1940, 1945, 1949 ж. толық жинақтары Әуезов редакциясымен жарық көрді. ''«Абай (Ибраһим) Құнанбаев»'' атты көлемді [[Монография|монографиясы]] 1967 ж. басылып шықты. Институтта 1991 ж. Абайтану белімі қайта ашылып, оның құрамындағы шығармашылық топ (3. Ахметов, С. Қирабаев, Қ. Мұқаметханов, М. Мырзахметов, Ж. Ысмағұлов) Абайдың шы- ғармашылық мұрасын басып шығарғаны жене ол туралы ғылыми-зерттеу еңбектері үшін республикалық Мемлекеттік сыйлығын алды (1996). Инсти- тут ғалымдары Әуезов мұрасын 1967-69 ж. М. Базарбаевтың басшылығымен 12 том, 1979-85 ж. 20 том етіп жариялады. 1997 ж. 50 томдық толық жинағын шығару қолға алынды. Әуезовтің шығармашылығы ту- ралы 3. Ахметов, Р. Бердібай, М. Мырзахметұлы, Б. Құндақбайұлы, Т. Жұртбай, Т. Әкімов т. б. еңбектері жарық керіп, кандидаттық және докторлық диссертациялар қорғалды. Институттың қатысуымен Әуезовтің 80 жылдығына арналған салтанатты жиналыстар мен ғылыми-теориялық конференциялардың материалдары ''«Мұхтар Өуезов - совет әдебиетінің классигі»'' (1980), 90 жылдығына байланысты мерекелік шаралар мен ғылыми конференциялар материалдары ''«Мұхтар Әуезов және қазіргі заманғы әдебиет»'' (1989) жинақтары жарық көрді. Ұлы суреткердің [[ЮНЕСКО]] келемінде аталып еткен 100 жылдық мерейтойына арналған мерекелік сессиясы мен халықаралық ғылыми конференция ұйымдастырылып, олардың материалдары жеке жинақ болып шықты. Институт ғалымдарының ''«Мұхтар мұрасы. Наследие Мухтара»'' атты ғылыми зерттеулер мен мақалалар жинағы екі тілде жарық көрді (1997). 2002 жылдан бастап ''«Әуезов оқулары»'' атты халықаралық ғылыми-теориялық конференция дәстүрлі түрде жыл сайын өткізіліп келеді.<ref> Мұхтар Әуезов энциклопедиясы - Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011. ISBN 978-601-282-175-8 </ref>
▲== Пайдаланған әдебиет<span/>==
<references/>
{{stub}}▼
[[Санат:Тұлғалар]]
{{wikify}}
▲[[Санат:өнер]]
| |||