Қазақ газеті: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Қазақ (үнжария) дегенді «Қазақ» газеті дегенге жылжытты
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
'''«Қазақ» газеті''' - 1913-1918 жылдары [[Орынбор]] қаласында жарияланып тұрған қоғамдық-саяси және әдеби-мәдени басылым (№1 1913 жылы 2 ақпанда шыққан). 1915 жылға дейін аптасына бір рет, одан кейін екі рет шыққан. Бастырушысы - «Азамат» серіктігі. Газетке қаржылай көмектескендердің көшбасында Мұстафа Оразайұлы бар. Жалпы 265 нөмірі жарық көрген. Газет рәміздік-бейне ретінде киіз үйді ұсынды. Бұл - қазақ ұлты деген ұғымды берді. Оның түндігі батыстан ашылып, есігіне «Қазақ» деп жазылды. Мұны түсіндірген ұлт зиялылары «қазақ ішіне Еуропа ғылым-өнері таралсын, «Қазақ» газеті қазақ жұртына әрі мәдениет есігі, әрі сырт жұрт жағынан күзетшісі болсын» деп жазды. «Қазақ» газетін шығаруды ұйымдастырушы, редакторы - А.Байтұрсынұлы, оның өкілетті өкілі М.Дулатұлы болды. 1918 жылы газетті Жанұзақ Жәнібекұлы басқарды. Басылымда [[Байтұрсынұлы, Ахмет|А.Байтұрсынұлы]], [[Бөкейханов Әлихан Нұрмұхамедұлы|Ә.Бөкейхан]], [[Дулатұлы, Міржақып|М.Дулатұлы]], [[Шоқай Мұстафа|М.Шоқай]], [[Тынышбайұлы, Мұхаметжан|М.Тынышбайұлы]], [[Құдайбердіұлы, Шәкәрім|Ш.Құдайбердіұлы]], [[Ғ.Қараш]], [[Мәрсеков Райымжан Мәрсекұлы|Р.Мәрсеков]], [[Ж.Тілеулин]], [[Ғ.Мұсағалиев]], [[Жұмабаев, Мағжан Бекенұлы|М.Жұмабаев]], [[Болғанбаев Қайретдин Әбдірахманұлы|Х.Болғанбаев]], [[Ғаббасов, Халел|Х.Ғаббасов]], [[Ақпаев|Ж.Ақпаев]], [[Сейдалин|Ж.Сейдалин]], [[Торайғыров, Сұлтанмахмұт|С.Торайғыров]], [[Мәметов Ахмет|А.Мәметов]], [[Дөнентаев, Сәбит|С.Дөнентайұлы]], [[Досмұхамедұлы, Халел|Х.Досмұхамедұлы]] т.б. авторлардың мақалалары жарияланып тұрды. XX ғасыр басында аталған газет оқығандардың, діндарлардың, шәкірттердің, қарапайым сауаты бар адамдардың, тұтастай жалпы ұлттың ықыласпен оқитын басылымына айналды. Бұдан кейін пайда болған барша елшіл газет-журналдар осы «Қазақтың» шекпенінен шықты.<ref> «Алаш» қозғалысы. Алматы, 2008. ISBN 9965-32-715-7</ref>
«'''Қазақ'''» газеті [[1907]] жылы, наурыз айында [[Троицк]] қаласында пайда болды. Газеттің басылуы, қай қалада шығаруы керектігі, редакторы жайында көп дау болып, ақырында келісімге келді. Шығарушысы Хаим Шумлов-Сосновский, бастырушылар-Жетпісбай Андреев, Ешмұхамет Иманбаев. Бір саны шығып, тоқтап қалған. 1911 жылдың 16 наурызында «Қазақ» газеті Оралда қазақ және орыс газеттерінде басылды.
==Пайдаланған әдебиет==
<references/>
 
[[Санат: «Алаш» қозғалысы ]]
Орыс тілінде қазақ мәтіннің кейбір қысқаша аудармасы ғана беріліп тұрыпты. Көлемі шағын, 6 беттік газеттің 5 саны 1911 ж., барлығы 14-15 саны шыққан екен. Газеттің редакторы-Елеусін Бюрин басылымның мақсатын әр санының басында: «Газеттің асыл мақсаты:кәсіп ету, ғылым үйрену турасында» делінген. Газет бетіндегі мақалалар халық алдындағы адамгершілік парызды өтеу мақсатында қазақ елін өнер-білімге жетелеуге қызмет ететіндігі жазылған.
[[Санат: Қ]]
 
{{stub}}
Мәдени жаңалықтармен бірге, ғылым жетістіктеріне арналған материалдар да жарияланып тұрды. Мысалы мұнай орнының табылғаны немесе жаңа шыққан кітап, газет туралы хабарлар. Газет мақалаларынан қазақ елінің хал-ахуалын, тіршілігін, шаруашылығын білуімен қатар елді өнер-білімге, мәдениетке, басқа елдің әдебитетінен үлгі алуға шақырған прогресшіл-демократиялық ізгі ниетті ой түйіндеуге болады.
{{wikify}}
 
1913 жылы жұмысын тоқтатқан газет[[Байтұрсынов, Ахмет|Ахмет Байтұрсынов]] пен [[Дулатов, Міржақып|Міржақып Дулатов]] арқасында оқырманымен қайта қауышады. 1913 жылы 2 ақпаннан бастап таралымы 300, кейбір мағлұматтар бойынша 800ге жеткен газет Орынборда жарық көрген. 1918 жылдан бастап газеттің редакторы Жанұзақ Жәнібеков болды.
 
«Қазақ» газетін ұлтшыл, буржуазияшыл, либерашыл орган, алашордашылардың рупоры ретінде, ал оның редакторы А.Байтұрсынов пен М.Дулатовты алашордашылар «халық жауы» деп бағалап, газетте басылған халықтың әдебиетінен, мәдениетінен, тарихынан, әдет-ғұрпы мен заңынан бай мағлұматтар беретін материалдарының бетін жылы жауып қойған. Газет оқу-ағарту, тіл, газет-журнал ісі, сараптама, рецензияларға көп көңіл бөлген.
 
== Сыртқы сілтемелер ==
* [http://www.qazaq.kz Ресми торабы ]
 
[[Санат:Қазақстан гәзеттері]]