Қожа Ахмет Ясауи кесенесі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
20-жол:
[[File:Khoja ahmed Yasavi dome.jpg|thumb|right|200px|Өрнектелген жазулар ]]
Оның орта бөлігіне үлкен көлемдегі өрнектелген жазулар түсірілген, жоғары жағына — эпиграфтық [[Фриз|фриз]], төменгі жағына (ірге бөлігіне) биіктігі — 1,85 м [[Кенере|тас кенере]] жүргізілген. Ӏрге бөлігі қашалған тас тақталармен дәнекерленген. Кесененің үш қабырғасының үстіңгі жағымен өтетін эпиграфтық фризде [[Құран|Құраннан]] алынған сөздер жазылған. Эпиграфтық фриздің жазулары терракоталық фонда құйма кірпіштермен өрнектелген. Фриздің биіктігі — 2,37 м. Жазулар көгілдір қышпен өрнектеліп, қара көк түсті кірпіш¬термен көлеңке түсірілген. Ғимараттың солтүстік бетіндегі екі бұрыштың екеуінде циллиндр түріндегі діңгектер бар. Бұл діңгектерге де куфа қарпымен жазылған жазулар мен ою- өрнектер түсірілген. Жазулардың арасынан '''"Алла"''', '''"Мұхаммед"''', '''"О, жарылқаушы"''', '''"Билік Аллада"''', '''"Алла менің әміршім"''' деген секілді, т.б. сөздерді оқуға болады. Кесененің солтүстік-шығыс бетінде [[Ӏлияс хан |Ӏлияс хан]] ойығының үстіндегі [[фриз]] соңында "Шираздық Қожа Хасан" деген сөз және "һиджраның 800 жылы" деп жазылған. Көрхананың қатпарлы күмбезінің жоғары жақтауы мен алты бұрышты тақтайшада куфалық стильмен шираздық мозаикашы [[Шемс Әбд әл-Уақаб|Шемс Әбд әл-Уақабтың]] есімі жазылған. Ол күмбездің қатпарлы қабырғаларына өрнектер жасаған шебер еді. Бас порталдың екі жағы биік мұнарамен жиектелген зәулім аркасы бар. Оның ені — 50 метрге, ішінің ұзындығы — 18,2 метрге, биіктігі — 37,5 метрге тең. Порталдың салынып бітпей қалған қос қанаты үстінен арка үш бұрыш тәрізденіп көрінеді. [[Әмір Темір|Әмір Темірдің]] кезінде бас порталдың тек нұсқасы ғана бар-ды, оның құрылысын [[1583]]—98 ж. Бұхарды билеген [[Абдолла Хан|Абдолла хан]] аяқтады. [[Абдолла Хан|Абдолла хан]] заманындағы жөндеу жұмыстарына арналған ағаш діңгектер бүгінге дейін сақталған. XIX ғасырда Қоқан билігі тұсында мұнаралар мен порталға қарабайыр корғану орындары салынып, қам кесекпен қоршалып, кесене қамалға айналдырылған.
[[File:Комплекс Ахмеда Ясави; казан.jpg|thumb|left|200px300px| [[Тайқазан]] (Қазандықта(Орталық зал) орналасқан)]]
Орталық зал — қазандық төбесі жалаң қабат күмбезбен көмкерілген төртбұрышты бөлме. Қазандық күмбезі сегіз қырлы, діңгек үстіндегі желкенге табан тірейді. Қазандық күмбезінің ішкі жағы — 18,2 метрге , сырты — 20,5 метрге тең. Қазандық көрхана және мешіт кабырғаларының теменгі жағы алты бұрышты көгілдір тақтайлардан тұратын биіктігі — 1,5 метрлік майолика тыстамамен қапталып, мозаикалық өрнектермен әшекейленген. Әрі мозаикалық бедермен көлеңкелендірілген. Ал еденге жанасар тұста бетіне өсімдік өрнегі салынып, тастан қашалған белдеушелер жүргізілген. [[Қола|Қоладан]] соғылып, [[Алтын|алтын]], [[Күміс|күміс]] жалатылған есік тұтқалары мен алты [[Шырағдан|шырағдан]] да халық өнерінің лағыл-маржандарының қатарына жатады. Бұларда да оны жасаушы исфаһандық шебер [[Тадж әд-Дин Изеддин |Тадж әд-Дин Изеддиннің]] есімі жазылған. Қола шырағдандағы жазулар һиджраның [[799]] жылы 20 рамазанында жасалғандығын көрсетеді. Бүкіл құрылыстың мағыналық кіндігі — әулиенің көрханасы болып табылады. Бұл — қабырғаларының ұзындығы — 7,15 метрлік төртбұрышты бөлме. Қабырғаларында [[сталактиттер |сталактиттермен]] әшекейленген тайыздау ойықтары бар. Көрхананың төбесі қос қабатты күмбезбен көмкерілген. Ішкі күмбезі — кұрылыстық, сыртқы күмбезі — көркемдік міндет атқарады. Көрхана күмбезі бұрыш-бұрыштағы төрт білікке тіреліп, биік мойындықпен көтерілген. Сырткы күмбезі қатпарлы. Бұл қатпарлар өсімдік өрнекті пішіндес мозаикамен қапталған. Солтүстік портал қабырғаларының көркемдігі көрген жанды таң қалдырады. Үш ширектік діңгекшелері алты қырлы тақталармен қапталған, көгілдір түсті бояулармен айшықталған. Көрхананың дәл ортасында [[Қожа Ахмет Ясауи|Қожа Ахмет Ясауидің]] сағана-құлпытасы орнатылған. Ол жасыл түсті [[яшма |яшмадан]] жасалған, ернеуіне нәзік өрнектер салынған. [[Қазандық |Қазандық]] пен көрханадағы [[Сафар шебер]] өрнектеп жасалған ағаш есіктер көркемдігімен көз жауын алады. Көрхана есігінің ою-өрнектері сүйекпен ерекше нақышталған. Есік жұқа темірмен қақталып, оған алтынмен жазулар түсірілген. Есіктің үстіндегі тас тақтайға көрхана Әмір Темірдің бұйрығымен тұрғызылғандығы жайында жазылған. Кесененің мешіті де аса бір тамаша архитектуралық құрылыс.
[[File:DSC05147 кудукхана.jpg|thumb|right|200px|Кесене ішіндегі [[Құдықхана]]]]
38-жол:
==Суреттер галереясы==
<gallery>
Сурет: View of the Mosque of Hazrat in the town of Turkestan.JPG| [[Түркістан (қала)|Түркістан қаласының]] ескі суреті, алғаш [[1879]] жылы жарық көрген
Сурет:Стена средневековой городской цитадели. Город Туркестан.jpg|Кесене қабырғасы
Сурет:Turkestan.jpg| Кесененің шығыс жақтан көрінісі
Сурет:Ханака Ахмеда Ясави, Туркестан 2007 001.jpg|Кесененің оңтүстік жақтан көрінісі
Сурет:Khoja ahmed Yasavi dome.jpg|Өрнектелген жазулар
Сурет:Чилляхана. Город Туркестан.jpg|Шілдехана(кеснеден 22 метр арақашықтықта орналасқан)
Сурет:Мавзолей Рабиги Султан Бегим, Туркестан.jpg|[[Рабиға Сұлтан Бегім]] кесенесі
Сурет:Мавзолей Есимхана. Город Туркестан.jpg|Есім хан кесенесі
Сурет:Баня восточная, XVI-XVIII вв. Город Туркестан.jpg|[[Шығыс моншасы]](150 метр арақашықтықта орналасқан)
</gallery>