Николай Александрович Баскаков: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Николай '''Баскаков''' Александрович (22.3.1905 жылы туылған, [[Ресей]], [[Архангельск]] облысы [[Сольвычегодск]] қаласы) — [[ғалым]], [[түркітанушы]], [[филология]] ғылым [[доктор|докторы]] (1950), [[профессор]] (1932). [[Мәскеу]] мемлекеттік университетін бітірген (1929). [[Ресей|Ресейдің]] (1929), [[Түрікменстан|Түрікменстанның]] (1962), [[Қарақалпақстан|Қарақалпақстанның]] (1960), [[Қазақстан|Қазақстанның]] (1967) еңбек сіңірген ғылым қайраткері. Баскаков көп жыл бойы [[КСРО]] ҒА Тіл білімі институтында бас ғылыми қызметкер болып жұмыс істеді. 1920—1930 жылдары түркі халықтарының тілі жөнінен деректер жинау мақсатында [[Қарақалпақстан]], Ойрат автономиялық облысы (Таулы [[Алтай]] автономиялық облысы) [[Оңтүстік Қазақстан]], [[Қырғызстан]], [[Дағыстан]], Солтүстік [[Кавказ]] жерлерін аралады. Баскаков — түркі тілдерін жан-жақты зерттеген ғалым. Ол “Түркі тілдері” деген еңбегінде (1960) түркі тілдерінің даму тарихын кезеңдерге бөліп, граммататикалық, [[Лексика|лексикалық]], фонетикалық ерекшелігін кеңінен анықтады. Еңбек төрт бөлімнен тұрады: 1) түркі тілдеріне қатысты тарихи-салыстырмалы және салғастырмалы зерттеулерге шолу; 2) түркі тілдерінің қалыптасуы мен даму кезеңдері; 3) түркі тілдері мен диалектілерін Батыс [[ғұн]] бұтағы, Шығыс [[ғұн]] бұтағы деп 2-ге бөліп топтастыру; 4) әр топтағы түркі тілдерінің көнесі мен жаңасын анықтап, жеке талдап, жүйелеп, фонетикалық, грамматикалық құрылысын ажырату. Сондай-ақ, ол түркі тілдерінің топтастырылу үлгісін, дамуын көрсететін кестесін, дауысты, дауыссыз дыбыстарының транскрипциясын, түркі халықтары мен тілдерінің тізбесін жасады. Баскаков түркі тілдерінің [[Фонология|фонологиясын]], [[морфология|морфологиясын]], типологиялық сипатын, [[топонимия]] мен [[антропонимия]] мәселелерін зерттеп, жеке [[монография|монографиялар]] жариялады. Алтай тілінің солтүстік диалектісін және құман, қарақалпақ диалектілерін зерттеді. [[Алтай]], [[гагауз]], [[қарайым]], [[қарақалпақ]], [[ноғай]], [[ұйғыр]], [[хакас]] тілдерінің аударма сөздіктерін жасауға қатысты. Баскаков — әлем шығыстанушылары арасында өзіндік орны бар ғалым. Ол — Финн-угор қоғамының корреспондент мүшесі ([[Финляндия]], 1966), Орал-[[Алтай]] қоғамының ([[Германия]], 1967), [[Венгрия]] ориенталистері ғылыми қоғамының ([[Будапешт]], 1971), [[Ұлыбритания]], [[Ирландия]], [[Польша]] ориенталистері, [[Азия]] және [[Түркі]] лингвистикалық қоғамдарының құрметті мүшесі.