Құлан: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Kyrmyzy gul (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
<table>
[[File:Donkeycrossing.JPG|thumb|alt=A.|250px|''Абайлаңыз Құландар!!!'']]▼
<tr>
'''Құлан''' (Equus hemіonus) – тақтұяқтылар отрядына жататын жабайы [[жылқы]]. Сыртынан қарағанда құланның есекке де (басы үлкен, құлағы ұзын, құйрығы қысқа, кекілі жоқ, жалы тік), жылқыға да (жүріс-тұрысы ширақ, дене бітімі сымбатты, сирақтары ұзын) ұқсайтын ерекшелігі бар. Дене тұрқы 210 – 240 см, шоқтығының биіктігі 112 – 126 см, салмағы 190 – 260 кг аралығында. Түсі сарғыштау, жотасында қара қошқыл жолағы болады, құйрығының ұшы қара, бауыры мен сирақтары ақшыл келеді. Жыныстық жағынан 2 – 3 жасында жетіледі. Маусым – шілде айларында күйлеп, 11,0 – 11,5 айдай буаз болып, мамыр – маусым айларында құлындайды. 20 ғасырдың алғашқы жартысына дейін құлан Қазақстанның жазық даласында үйір-үйірімен топтанып жүрген. Қыс айларында [[Каспий]] теңізінен шығысқа Іле ойпатына дейін кең таралған. Жазда [[Қарағанды]] [[Ақтөбе]], [[Қостанай]] облыстарының жерін жайлаған. Құланды есепсіз аулау – оның қазақ жерінде құрып кетуіне әкеліп соқты. Республикада Құланды жерсіндіру жұмысы 1953 жылы басталды. 1953 – 64 жылы [[Арал]] теңізінің [[Барсакелмес]] қорығына Түрікменстаннан 19 құлан жерсіндірілді. 1982 жылдан бастап оны [[«Алтынемел»]] ұлттық табиғи саябағына, [[Андысай]] қорықшасына және Маңғыстау облысы аумағына жерсіндіре бастады. Қазір Қазақстанда 2,0 мыңдай құлан бар (2004). құланның саны дүниежүзінде жылдан-жылға азаюына байланысты қорғауға алынып, Халықаралық табиғат қорғау одағының және Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген.▼
▲<td>[[File:Donkeycrossing.JPG|thumb|alt=A.|250px|''Абайлаңыз Құландар!!!'']]
'''Құлан'''<ref> «Красная книга Казахстана», Алматы, 2006;</ref> (''Equus hemіonus'') – тақтұяқтылар отрядына жататын жабайы [[жылқы]].
*Сыртынан қарағанда құланның [[Есек|есекке]] де (''басы үлкен, құлағы ұзын, құйрығы қысқа, кекілі жоқ, жалы тік), жылқыға да (жүріс-тұрысы ширақ, дене бітімі сымбатты, сирақтары ұзын'') ұқсайтын ерекшелігі бар.
== Дене бітімі ==
Дене тұрқы ''210 – 240 см'', шоқтығының биіктігі ''112 – 126 см'', салмағы ''190 – 260 кг'' аралығында. Түсі сарғыштау, жотасында қара қошқыл жолағы болады, құйрығының ұшы қара, бауыры мен сирақтары ақшыл келеді. Жыныстық жағынан ''2 – 3'' жасында жетіледі. Маусым – шілде айларында күйлеп, ''11,0 – 11,5'' айдай буаз болып, мамыр – маусым айларында құлындайды.
== Құландар тұрғысы ==
▲
<ref>“Қазақ Энциклопедиясы”</ref>
Line 9 ⟶ 16:
{{wikify}}
[[санат:биология]]
</td>
<td>{{Taxobox
| name = Құлан
| status = KK
| status_system = iucn3.1
| trend = right
| image = Kulaani Korkeasaari.jpg
| image_caption = Түркменстан құланы (''Equus hemionus kulan'') Көркеаасары жануарлар бағы.
| image_width = 270px
| regnum = Жануар
| phylum =
| classis = Сүткоректілер
| familia = Тақтұяқтылар
| genus =
| subgenus =
| species =
| binomial =
| binomial_authority =
| range_map = Equus hemionus map.png
| range_map_width = 270px
| range_map_caption = }}</td>
</tr>
</table>
[[ar:أخدر]]
[[an:Equus hemionus]]
[[be:Кулан]]
[[be-x-old:Кулян]]
[[br:Azen gouez Azia]]
[[bg:Кулан]]
[[ca:Hemió]]
[[cs:Osel asijský]]
[[da:Onager]]
[[de:Asiatischer Esel]]
[[en:Onager]]
[[es:Equus hemionus]]
[[eo:Hemiono]]
[[fa:گورخر ایرانی]]
[[fr:Hémione]]
[[ko:아시아당나귀]]
[[io:Onagro]]
[[is:Gresjuhestur]]
[[it:Equus hemionus]]
[[he:פרא]]
[[kk:Құлан (хайуан)]]
[[lv:Āzijas savvaļas ēzelis]]
[[lt:Kulanas]]
[[hu:Onager]]
[[ml:ഒണജർ]]
[[ms:Onager]]
[[mn:Хулан]]
[[nl:Onager (ezelsoort)]]
[[ja:アジアノロバ]]
[[no:Asiatisk villesel]]
[[pl:Osioł azjatycki]]
[[pt:Hemíono]]
[[ru:Кулан]]
[[sr:Кулан]]
[[fi:Aasialainen villiaasi]]
[[sv:Halvåsna]]
[[tr:Asya yaban eşeği]]
[[uk:Кулан]]
[[vi:Lừa rừng Trung Á]]
[[zh:波斯野驴]]
| |||