Саңырауқұлақтар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
11-жол:
 
Гифалар төбе клеткалары арқылы ұзарып өседі және моноподиальды бұтақтанады. Бүйірлік мицелийлер негізгі мицелийлерге ұқсайды. Тек [[Паразиттер|паразит]] саңырауқұлақтардың көбісі иесінің клеткасының ішіне еніп жататын бүйірлік мицелийлері әрі қарай өспей, клетка ішінде шар, алмұрт, немесе тарамдалған [[гаустория|гаусторияға]] айналады, сөйтіп иесінің клеткасындағы қоректік заттарды сорып, тіршілік етеді.
 
 
Төменгі сатыдағы саңырауқұлақтардың кейбіреулерінде мицелий болмайды, вегетативтік денесі жалаңаш не қабықшасы бар протоплазмадан тұрады. Мұндай саңырауқұлақтардың клеткаларынан тарамдалған, өте жіңішке, ядросы жоқ қысқа жіпшелер өседі, оны [[ризомицелий]] деп атайды. Ол мицелийдің алғашқы нышаны болып есептелінеді.
 
 
Жоғары сатыдағы саңырауқұлақтардың мицелийлері – көлденең перделерге бөлінбеген, көп жасушалы. Олардың перделерінде клеткаларды бір-бірімен байланыстырып тұратын өте ұсақ поралары болады.
 
'''''Саңырауқұлақтар'''''дың клетка қабығы құрамында [[Насекомдар|насекомдар]] қабықтарының [[Хитин|хитиніне]] ұқсас, хитин заты және [[Полисахаридтер|полисахаридтер]] болады. Олардың клеткасы протоплазмадан, бір, екі, кейде одан да көп ядродан және [[Вакуоля|вакуолядан]] тұрады. Төменгі сатыдағы саңырауқұлақтардың мицелийлері көп ядролы, ал жоғары сатыдағылардікі бірнеше ядродан тұрады.
 
 
Клекта ядролары саңырауқұлақтардың көпшілігінде өте кішкентай 1-3 микрондай болады. Ірі ядролар жыныс процесімен байланысқан органдарда ғана болады да, кейде олардың мөлшері 10 микронға жетеді. Ірі ядроларда ядрошықтардың бар екендігі байқалады. [[Протоплазма]] жас клеткалардың – гифалардың ұштарын толтырып тұрады. Бояп қарағанда олардан ұсақ дөңгелек көпіршік тәрізді вакуолялар көрінеді. Ересек клеткаларда протоплазма клетканың қабығына қарай жақын орналасады. Клетканың ортаңғы бөлімін ірі вакуоля алып жатады. Одан клетканың жан-жағында жіңішке протоплазма жіпшелері тарайды. Вакуоля клетка шырынына толы болады. Клетка шырыны түссіз, тек ағзадан саңырауқұлақтарда [[антоциан]] пигментінің болуына байланысты, қызғылт тартып тұрады.
 
Саңырауқұлақ клеткаларында қор заты ретінде еш уақытта [[крахмал]] жиналмайды, май тамшылары мен [[гликолен |гликолен]], ал біраз саңырауқұлақтарда [[волютин]] жиналады.
 
Кейбір саңырауқұлақтарда әр түрлі улы заттардың жиналуы да жиі кездеседі. Саңырауқұлақтардың түсі – клетка қабығында, протоплазмада, вакуоляда болатын [[Пигменттер|пигменттерге]] байланысты. Пигменттер әр түрлі химиялық процесстер нәтижесінде түзіледі.
 
 
'''Саңырауқұлақтар'''дың жоғары сатыдағы өсімдіктердегідей нағыз талшықтар болмайды. Алайда жалған талшықтар жиі кездеседі, олар өз ара матасып жататын, бірақ плазмодесмамен жалғаспайтын гифалардан құралады. Жалған ткань гифалардың құрылысы әр түрлі болады және түрліше орайласып келеді, демек олардың физиологиялық маңызы да өзгеше. Оларды кейде жалған түзуші, жабындық, механикалық, өткізгіш [[Ткань тынысы|тканьдер]] деп бөледі. Кейбір саңырауқұлақтардың ''[[ризоморф|ризоморфтар]]'' деп аталатын. Мицелийлердің матасуынан құралған, жуандығы бірнеше миллиметрге жетіп, ұзындығы бірнеше метрге дейін баратын суды өткізу қызметін атқаратын ұзын қоңыр түсті жуан жіптері болады.
 
 
</td>
<td>
Line 58 ⟶ 78:
</tr>
</table>
Төменгі сатыдағы саңырауқұлақтардың кейбіреулерінде мицелий болмайды, вегетативтік денесі жалаңаш не қабықшасы бар протоплазмадан тұрады. Мұндай саңырауқұлақтардың клеткаларынан тарамдалған, өте жіңішке, ядросы жоқ қысқа жіпшелер өседі, оны [[ризомицелий]] деп атайды. Ол мицелийдің алғашқы нышаны болып есептелінеді.
 
 
Жоғары сатыдағы саңырауқұлақтардың мицелийлері – көлденең перделерге бөлінбеген, көп жасушалы. Олардың перделерінде клеткаларды бір-бірімен байланыстырып тұратын өте ұсақ поралары болады.
 
'''''Саңырауқұлақтар'''''дың клетка қабығы құрамында [[Насекомдар|насекомдар]] қабықтарының [[Хитин|хитиніне]] ұқсас, хитин заты және [[Полисахаридтер|полисахаридтер]] болады. Олардың клеткасы протоплазмадан, бір, екі, кейде одан да көп ядродан және [[Вакуоля|вакуолядан]] тұрады. Төменгі сатыдағы саңырауқұлақтардың мицелийлері көп ядролы, ал жоғары сатыдағылардікі бірнеше ядродан тұрады.
 
 
Клекта ядролары саңырауқұлақтардың көпшілігінде өте кішкентай 1-3 микрондай болады. Ірі ядролар жыныс процесімен байланысқан органдарда ғана болады да, кейде олардың мөлшері 10 микронға жетеді. Ірі ядроларда ядрошықтардың бар екендігі байқалады. [[Протоплазма]] жас клеткалардың – гифалардың ұштарын толтырып тұрады. Бояп қарағанда олардан ұсақ дөңгелек көпіршік тәрізді вакуолялар көрінеді. Ересек клеткаларда протоплазма клетканың қабығына қарай жақын орналасады. Клетканың ортаңғы бөлімін ірі вакуоля алып жатады. Одан клетканың жан-жағында жіңішке протоплазма жіпшелері тарайды. Вакуоля клетка шырынына толы болады. Клетка шырыны түссіз, тек ағзадан саңырауқұлақтарда [[антоциан]] пигментінің болуына байланысты, қызғылт тартып тұрады.
 
Саңырауқұлақ клеткаларында қор заты ретінде еш уақытта [[крахмал]] жиналмайды, май тамшылары мен [[гликолен |гликолен]], ал біраз саңырауқұлақтарда [[волютин]] жиналады.
 
Кейбір саңырауқұлақтарда әр түрлі улы заттардың жиналуы да жиі кездеседі. Саңырауқұлақтардың түсі – клетка қабығында, протоплазмада, вакуоляда болатын [[Пигменттер|пигменттерге]] байланысты. Пигменттер әр түрлі химиялық процесстер нәтижесінде түзіледі.
 
 
'''Саңырауқұлақтар'''дың жоғары сатыдағы өсімдіктердегідей нағыз талшықтар болмайды. Алайда жалған талшықтар жиі кездеседі, олар өз ара матасып жататын, бірақ плазмодесмамен жалғаспайтын гифалардан құралады. Жалған ткань гифалардың құрылысы әр түрлі болады және түрліше орайласып келеді, демек олардың физиологиялық маңызы да өзгеше. Оларды кейде жалған түзуші, жабындық, механикалық, өткізгіш [[Ткань тынысы|тканьдер]] деп бөледі. Кейбір саңырауқұлақтардың ''[[ризоморф|ризоморфтар]]'' деп аталатын. Мицелийлердің матасуынан құралған, жуандығы бірнеше миллиметрге жетіп, ұзындығы бірнеше метрге дейін баратын суды өткізу қызметін атқаратын ұзын қоңыр түсті жуан жіптері болады.
 
 
Мицелийлердің сыртқы – экзогенді және ішкі эндогенді болып екіге бөлінеді.