Диалектология: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Диалектілік жіктелісі айқын тілдердегі [[диалект|диалектілердің]] саны ең кем дегенде екеу болады. Халық тіліндегі [[диалект|диалектілердің]] жігі оларды бір-бірінен ажырататын белгілердің сипатына байланысты. [[Қазақ]] тіліндегі мұндай белгілер әр түрлі. Олар көбіне-көп тілдің дыбыс жүйесіне, грамматикалық[[грамматика]]лық құрамына, сөз құрамына қатысты болып келеді. Қазақ тұрмысына ең тән деген, ең дәстүрлі деген [[киіз үй|киіз үйдің]] өзін [[Жетісу]] өңірі [[қазақ үй]], Сырдың төменгі бойы қара үй, [[Ойыл]]-[[Жайық]] жағы ағаш үй, [[Еділ]] маңы терме үй, [[Қазақстан|Қазақстанның]] солтүстігі мен орталығы киіз үй деп атайды. Сол сияқты оңтүстік, оңтүстік-батыс қазақтарындағы етістіктің барың, келің секілді тұлғасы өзге өңірлерде ұшыраспайды. Халық тіліндегі осы секілді құбылыстарды жинап-теру, [[хат]] бетіне түсіру, олардың тілде өмір сүру тарихын[[тарих]]ын, пайда болу жолдарын, таралу тегін анықтау – диалектологияның міндеті. Осыған орай диалектология ғылымы сипаттама диалектология және тарихи диалектология болып бөлінеді.<br/>

Дұрысында, бұлар бір ғылым нысанның екі түрлі әдіспен зерттелуі. Тарихи диалектологияның міндеті – жазба ескерткіштердегі және [[этнография]], т.б. тарихи мәліметтерге сүйене отырып, диалектілердің даму сипатын, қалыптасу тарихын ашу. Сипаттама диалектологияның міндеті – диалектілер мен сөйленістердегі ерекшеліктердің қазіргі жайы мен таралған көлемін сипаттап түсіндіру, әдеби тілден қандай ерекшеліктері бар екенін анықтау. Диалектологияға қажетті [[материал]] [[экспедиция|экспедициялық]] жолмен ел арасынан жинау нәтижесінде және лингвистикалық [[география]] әдістерін қолдану арқылы жасалады. Зерттеушілер бұл екі әдісті көбіне бірлікте, бір-бірімен сабақтастыра алып қарайды. Қазақ диалектологиясы жөніндегі алғашқы талпыныс 1937 ж. [[Нарынқол]], [[Кеген]], [[Мақтаарал]], [[Нұра]] аудандары қазақтарының тілінен дерек жинаудан басталды. 1944 ж. Ж.Досқараевтың қорғаған кандидаттық, 1948 ж. С.Аманжоловтың докторлық диссертациясы[[диссертация]]сы қазақ диалектологиясының [[ғылым]] ретінде дүниеге келуінің басы болды. Қазір қазақ диалектологиясы тіл білімінің дербес саласына айналды.<ref name=source1> Қазақ Энциклопедиясы </ref>