Дауысты дыбыстар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Дауысты дыбыстар''' ([http://ru.wikipedia.org/wiki/Вокализм Вокализм]) {{lang-ru|гласные звуки}} — дыбыстау мүшелерінің бірынғай толық қатысуынан, фонаииялык ауанын кедергісіз, еркін және баяу шығуынан жасалатын [[дыбыстар]]. '''Дауысты дыбыстар''' [[фонация|фонациялык]] ауаның кемейде керіліп тұрған дауыс шымылдығына соқтығуынан пайда болған дірілден жасалады. '''Дауысты дыбыстардың''' басты қасиеті сөз ішінде буын жасап, [[дауыссыз дыбыстар|дауыссыз дыбыстармен]] тіркесе адатындығында. Қазіргі [[қазақ тілі|қазақ тілінің]] дауыстылар жүйесі 9 дыбыстан құралады: '''а, о, е, ы, і, о, ө, у, у'''. '''Дауысты дыбыстар''' айтылғанда [[жақ|жақтың]], [[ерін|еріннің]], [[тіл|тілдің]] қатысу дәрежесіне қарай: '''ашық — қысан, еріндік — езулік, жуан — жінішке''' болып бөлінеді.<ref> Тіл білімі терминдерінін түсіндірме сөздігі — Алматы.

* '''АшықЖуан дауыстылар''' (широкие{{lang-ru|твёрдые гласные, гласные нижнего подъёма)}} — тілдің тандайғакейін карайжиырылуы төмендеп барып көтерілуі арқылыаркылы жасалатын дауыстылар, оларды айтқанда жақ кен ашылып, иек төмендейді. Қазақ тіліндегі ашык дауыстылар: '''а, әо, е,у''' о,т.б. ө.

* '''ҚысанЖінішке дауыстылар''' (узкие гласные,{{lang-ru|мягкие гласные}} верхнего подъёма) — жақтынтілдін кенілгері ашылмай, тілдің таңдайға қарай жоғары көтерілуісозылуы арқылы жасалатын дауыстылар. Қазақ тіліндегі қысан дауыстылар: ы'''ә, іе, уө,''' ут.б.

* '''ЕзулікАшық дауыстылар''' (негубные{{lang-ru|широкие гласные, гласные нижнего подъёма}}) — айтылуда[[тіл|тілдің]] еріннің[[тандай|тандайға]] кейінкарай тартылып,төмендеп езудінбарып жиырылуыкөтерілуі арқылы жасалатын дауысты дыбыстар: адауыстылар, ә,оларды е,айтқанда э,[[жақ]] ы,кен іашылып, и[[иек]] төмендейді. ОрысҚазақ тіліндегі әдебиеттерде'''ашык''' "Нелабиализованныедауыстылар: гласные"'''а, терминіменә, дее, беріледіо, ө'''.