Марксизм: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Марксизм''' — [[1840 жыл|19 ғ-дыңғасырдың 40-жылдары]] [[Карл, Маркс|К.Маркс]] пен [[Энгельс|Ф.[[Энгельс]] негізін қалаған [[философиялық көзқарастар жүйесі|философиялық]], [[экономикалық көзқарастар жүйесі|экономикалық]] және [[әлеуметтік-саяси көзқарастар жүйесі]]. М-ніңМарксизмнің теор.теориялық қайнар көзі — классик.классикалық [[неміс философиясы]] (Г.[[Гегель], Л.[[Фейербах]]), классик.классикалық [[ағылшын саяси экономиясы]] (А.[[Смит]] және Д.[[Рикардо]]) және [[француз утопилықутопиялық социализм ілімі|француз утоп.утопиялық социализм ілімі]] (Ш.[[Фурье]], Р.[[Оуэн]] және [[Сен-Симон]]).Марксизмнің мақсаты, қоғамның негізгі қозғаушы күші ретінде жұмысшы табының маңызын теориялық негіздеу болды. <ref>Орысша-қазақша заңдық түсіндірме сөздік-анықтамалық. - Алматы: Жеті жарғы, 2008. ISBN 9965-11-274-6</ref>

Философия саласында М.марксизм [[табиғат]], [[қоғам]] мен ойлау дамуының жалпы заңдарын ([[қарама-қарсылықтардың бірлігі мен күресі заңы]], [[терістеуді терістеу заңы]], т.б.), [[Гегельдің идеалистік философиясы]] ережелерін тұжырымдап, қоғамды, ең алдымен, экономиканы талдау кезінде қолданды. М-ніңМарксизмнің түйінді идеялық қағидалары — қосымша [[құн]] және [[өндіріс]]тіөндірісті қоғамдастыру түсініктеріне негізделген [[капитализмнің экономикалық жүйесін|капитализмнің экон.экономикалық жүйесін]] талдау, [[тарихи материализмнің философиялық жүйесі|тарихи материализмнің филос.философиялық жүйесі]], соның ішінде [[пролетариат|пролетариаттың]]тың тарихи рөлі туралы қорытындылары [[1950 жыл|19 ғ-дыңғасырдың 2-жартысында]] [[жұмысшы қозғалысы]]ның негізгі идеологиясына айналды. М.Марксизм дүниені кең ауқымда қайта құрудың белгілі бір үлгісін қалыптастыруға бағытталды, жаппай әлеум.әлеуметтік, [[рухани көзқарастар төңкерісі]] идеясын жариялады. Классик.Классикалық М.марксизм ымырасыздығымен, іске асатын жобасының зардаптары туралы мәселені шешудегі қаталдығымен ерекшеленді. М.Марксизм соц.социалистік төңкеріс нәтижесінде [[пролетариат диктатурасы]]ндиктатурасын, екі кезеңнен ('''[[социализм]] мен [[коммунизм]]''') тұратын коммунистік қоғам орнатуды мақсат етті. М-дегіМарксизмдегі аш-қан қоғамдық-экон.экономикалық [[формация теориясы]] бойынша жаңа өндіргіш күштер мен күні өткен өндірістік қатынастардың арасында жанжал шығып, әлеум.әлеуметтік төңкеріске әкеледі. Нәтижесінде бір формация екіншімен ауысады. <br>

'''М.Марксизм ілімі бойынша тарих барлығы бес формациядан:'''

Соңғысы адамзат дамуының ең биік сатысы деп саналды. Дегенмен, М.марксизм қоғам өміріндегі әлеум.әлеуметтік және саяси үдерістерге үстірт қарады, түпкі мақсатқа жетуде қантөгіске толы тап күресіне басымдық берді, оның қоғам дамуының ағымына қарай икемділігі шамалы болды. 19 ғ-дыңғасырдың аяғынан бастап М.марксизм [[социал-демократиялық қозғалыс|социал-демокр.демокриялық қозғалыстың]] негізгі [[идеология]]сынаидеологиясына айналды.<br>

# 1. [[В.И. [[Ленин]], т.б. бастаған төңкерісшіл бағыт.

# 2. Э.Бернштейн, т.б. бастаған реформашылдық бағыт.<br>

[[Реформа|Реформашылдар]]шылдар бірте-бірте М-ніңмарксизмнің негізгі теорияларынан бас тартып, қазіргі Бат.Батыс Еуропа елдеріндегі социал-демокр.демокриялық идеологияны қалыптастырды. Ал Ленин бастаған солшыл күштер [[Ресей|Ресейдегі ]]дегі [[Қазан төңкерісі|Қазан төңкерісінен]]нен кейін [[коммунистік тоталитарлық жүйе]]ніңжүйенің негізін қалады. [[1990 жыл|1990 жылға]] дейінгі кезеңде М.марксизм соц.социалистік елдердегі мемл.мемлекеттік идеологияға айналды. Соц.Социалистік жүйе құлағаннан кейін, М-дімарксизмді зерттеп, баға беретін жаңа кезең басталды. ''А. Қалибасұлы''<ref>"[[Қазақ Энциклопедиясы]]", 6 том</ref> <ref> Қаржы-экономика сөздігі. - Алматы: ҚР Білім және ғылым министрлігінің Экономика институты, "Зияткер" ЖШС, 2007. ISBN 978-601-215-003-2 </ref>