Девианттық мінез-құлық: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
'''Девиантты мінез-құлық''' - [( {{lang-la|deviatio}} - ауытқу]) - жалпыға ортақ ережелерден ауытқитын әлеуметтік іс-әрекет, осы ережелерді бұзатын адамдар мен әлеуметтік топтардың қылықтары; қабылданған құқықтық немесе моральдық нормаларды бұзған адамның мінез-кұлқы.<ref name="name">Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Педагогика / О 74 Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: "ЭКО" ҒӨФ. 2006. - 482 б. ISBN 9965-808-85-6</ref>
Кең мағынасында '''Девиантты мінез-құлық''' кез келген әлеуметтік ережелерден (мысалы, оның ішінде жағымды: батырлық, аса еңбек-қорлық, [[альтруизм]], өзін құрбан ету, аса үлкен рөл ойнау, жетістіктермен қатар, жағымсыз: қылмыс, қоғамдық тәртіпті бұзу, адамгершілік ережелерін, дәстүрді, әдет-ғұрыптарды аттап өту, өзіне-өзі қол жұмсау және т.б.) ауыт- қушылықты білдіреді.
 
Кең мағынасында '''Девианттыдевиантты мінез-құлық''' кез келген әлеуметтік ережелерден (мысалы, оның ішінде жағымды: батырлық, аса еңбек-қорлық, [[альтруизм]], өзін құрбан ету, аса үлкен рөл ойнау, жетістіктермен қатар, жағымсыз: қылмыс, қоғамдық тәртіпті бұзу, адамгершілік ережелерін, дәстүрді, әдет-ғұрыптарды аттап өту, өзіне-өзі қол жұмсау және т.б.) ауыт- қушылықты білдіреді.
Ал, тар мағынасында қалыптасқан құқықтық және өнегелік ережелерді тек белінен басып, аттап өту деп түсініледі. Мүндай '''Девиантты мінез-құлық''' әлеуметтік өмірді ыдыратып, әлеуметтік аномияға әкеп соқтырады. Ол конформизмге қарама-қарсы. Девиантты мінез-құлық әлеуметтік себептері қоғамның мәдени құндылықтары мен оларға қол жет- кізудің әлеуметтік қолдау тапқан құралдарының арасындағы алшақтықта ([[Роберт Мертон|Р.Мертон]]), әлеуметтік құндылықтардың, ережелердің, қатынастардың әлсіздігі мен қарама-қайшылықтығында ([[Эмиль Дюркгейм|Э.Дюркгейм]]). '''Девиантты мінез-құлыққа''' жауап ретінде қоғам немесе әлеуметтік топ арнайы әлеуметтік санкциялар қолданып, өз мүшелерін ондай қылықтары үшін жазалайды.<ref> Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007.
ISBN 9965-32-491-3 </ref>
 
Ал, тар мағынасында қалыптасқан құқықтық және өнегелік ережелерді тек белінен басып, аттап өту деп түсініледі. Мүндай '''Девианттыдевиантты мінез-құлық''' әлеуметтік өмірді ыдыратып, әлеуметтік аномияға әкеп соқтырады. Ол конформизмге қарама-қарсы. Девиантты мінез-құлық әлеуметтік себептері қоғамның мәдени құндылықтары мен оларға қол жет- кізудің әлеуметтік қолдау тапқан құралдарының арасындағы алшақтықта ([[Роберт Мертон|Р.Мертон]]), әлеуметтік құндылықтардың, ережелердің, қатынастардың әлсіздігі мен қарама-қайшылықтығында ([[Эмиль Дюркгейм|Э.Дюркгейм]]). '''Девиантты мінез-құлыққа''' жауап ретінде қоғам немесе әлеуметтік топ арнайы әлеуметтік санкциялар қолданып, өз мүшелерін ондай қылықтары үшін жазалайды.<ref> Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007.
ISBN 9965-32-491-3 </ref>
 
'''Девианттық мінез-құлық''' Әлеуметтенудегіәлеуметтенудегі '''девиантты мінез-құлық''' тұжырымдамасын қалыптастырған француз әлеументтанушысы [[Эмиль Дюркгейм]]. Ол әлеуметтік девиацияны түсіндіру үшін [[аномия]] тұжырымдамасын ұсынды. «[[Аномия]]» термині француз тілінен аударғанда ұжымның, заңның болмауы.
Ал, [[Роберт Мертон]] мінез-құлық ауытқушылығының себебін қоғамның мәдени мақсаттары мен оған жетудің әлеуметтік мақұлданған жолдарының арасындағы үйлеспеушілік деп түсіндіреді.
Девиантты мінез-құлықтың сыртқы физикалық жағдайларына [[климат|климаттық]], [[геофизика|геофизикалық]], [[экология|экологиялық]] факторларды енгіземіз. Мысалы, шу, [[геомагнит|геомагниттік]], өзгеріс, таршылық, т.б жағдайлар үрей туғызып агрессивті және басқа да қажетсіз мінез-құлықтың көрінуінің бір себебі болады. Сонымен бірге әлеуметтік орта әсерлері де өз ықпалын тигізеді:
76-жол:
<references/>
 
[[Санат:Сөздік]]
{{Stub}}
[[Санат:Педагогика]]
{{wikify}}
[[Санат:Терминология]]
 
 
[[Санат:Д]]
[[Санат:Саясат]]
[[Санат:Социология]]
[[Санат:Психология]]
 
{{Stub}}
{{wikify}}
 
[[ca:Desviació (sociologia)]]
[[cs:Sociální deviace]]
[[de:Devianz]]
[[en:Deviance (sociology)]]
[[es:Sociología de la desviación]]
[[et:Hälbiv käitumine]]
[[fa:کج‌رفتاری]]
[[fr:Déviance]]
[[he:סטייה חברתית]]
[[hu:Deviancia]]
[[it:Devianza (sociologia)]]
[[ja:逸脱]]
[[ka:დევიაცია]]
[[mk:Девијантно однесување]]
[[pl:Dewiacja społeczna]]
[[pt:Comportamento divergente]]
[[ro:Devianţă]]
[[ru:Девиантное поведение]]
[[uk:Соціальна девіація]]
[[vi:Lệch lạc]]