Оттексіз тыныс алу: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Жаңа бетте: OTTEKCI3 ТЫНЫС АЛУ (Анаэробное дыхание) — 1) топырақ, су бактерия- ларының, азот қышқылының түздарын (н...
 
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
'''Oттексіз тыныс алу''' (Анаэробное дыхание) —
OTTEKCI3 ТЫНЫС АЛУ (Анаэробное дыхание) — 1) топырақ, су бактерия- ларының, азот қышқылының түздарын (нитраттар) нитриттерге, молекулалық азот пен аммиакқа дейін ыдыратуы. Бүл процесс топырақты қүнарсыздандырып, ауыл шаруашылығы үшін қолайсыз жағдай тудырады; 2) оттексіз жағдайда органикалық заттектердің микроорганизм- дермен тотығуының энергетикалық процесі кезінде нитраттар, нитриттер жоне сульфаттар электрондардың соңғы кабылдағыштары (акцепторы) болып табылады. Мүндай жағдайдағы тыныс алу О.т.а. деп аталады. Тыныс алу — огранизм- де жүретін физикалық-химиялық жоне физиологиялық процестердің жиынтығы. Бүл процесс кезінде отгектің келуі жоне көмірқышқыл газының бөлінуі сыртқы тыныс алуды қамтамасыз етеді. Сонымен бірге жануарлардың клеткалары мен үлпаларындағы оттек органикалық заттектерді — белоктарды, майларды, көмірсуларды тотықтыру үшін пайдала-нылады. Осімдіктерде оттек негізінен олардың тіршілік орекетіне қажетті (клеткалык жоне үлпалық тыныс алу) көмірсуларды тотықтыру үшін пайдала-нылады. Көптеген организмдер (аэробтар) тіршілікке қажетті оттекті қүрамында оттек бар органикалық қосылыстарды ыдырату (оны анаэробты немесе термомолекулалық тыныс алу деп атайды) арқылы алады. Бір клеткалы организмдерде — аэробтарда сырткы тыныс алу беттік клетка жоне оның диффузиясы арқылы жүреді.
# топырақ, су бактерияларының, [[азот]] қышқылының түздарын ([[нитраттар]]) нитриттерге, [[молекула|молекулалық]] азот пен аммиакқа дейін ыдыратуы. Бұл процесс топырақты құнарсыздандырып, ауыл шаруашылығы үшін қолайсыз жағдай тудырады;
организмдерде, адамдарда сыртқы тыныс алу арнайы мүшелер (кеңірдек, өкпе) арқылы жүреді. Ал үлпалық тыныс алу оттекті тасымалдайтын қан арқылы қамтамасыз етіледі.<ref> Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі:Экология және табиғат қорғау/ Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдаламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов.
# оттексіз жағдайда органикалық заттектердің [[микроорганизм|микроорганизмдермен]] тотығуының энергетикалық процесі кезінде нитраттар, нитриттер және [[сульфаттар]] электрондардың соңғы кабылдағыштары (акцепторы) болып табылады. Мұндай жағдайдағы тыныс алу Oттексіз тыныс алу деп аталады.
==Тыныс алу==
Тыныс алу — огранизмде жүретін физикалық-химиялық және физиологиялық процестердің жиынтығы. Бұл процесс кезінде отгектің келуі және көмірқышқыл газының бөлінуі сыртқы тыныс алуды қамтамасыз етеді. Сонымен бірге жануарлардың клеткалары мен ұлпаларындағы оттек органикалық заттектерді — белоктарды, майларды, көмірсуларды тотықтыру үшін пайдаланылады. Осімдіктерде оттек негізінен олардың тіршілік орекетіне қажетті (клеткалык және ұлпалық тыныс алу) көмірсуларды тотықтыру үшін пайдаланылады. Көптеген организмдер (аэробтар) тіршілікке қажетті оттекті құрамында оттек бар органикалық қосылыстарды ыдырату (оны анаэробты немесе термомолекулалық тыныс алу деп атайды) арқылы алады. Бір клеткалы организмдерде — аэробтарда сырткы тыныс алу беттік клетка және оның диффузиясы арқылы жүреді.Организмдерде, адамдарда сыртқы тыныс алу арнайы мүшелер (кеңірдек, өкпе) арқылы жүреді. Ал ұлпалық тыныс алу оттекті тасымалдайтын қан арқылы қамтамасыз етіледі.<ref> Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі:Экология және табиғат қорғау/ Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдаламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов.
– Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002. – 456 бет. ISBN 5-7667-8284-5 </ref>
==Пайдаланған әдебиет==