11:41, 2011 ж. шілденің 5 кезіндегі нұсқа өңдеу Merey (талқылау \| үлесі) 2684 edits Жаңа бетте: '''Дәлел''' - ''мотивировка'', көркем негіздеу. Әуезов көркем негіздеуге өнердегі шынайылықтыһ бір ш...		01:31, 2011 ж. шілденің 24 кезіндегі нұсқа өңдеу жоққа шығару Bolatbek (талқылау \| үлесі) 21 868 edits Өңдеу түйіні жоқ Жаңарақ өңдеме →
1-жол: Дәлел - тұлғаның әрекетінің, өзін-өзі ұстауының мазмұнын, бағытын және сипатын анықтайтын тұрақты себептердің, түрткі болатын жайттардың барлық жиынтығы. '''Дәлел''' - ''мотивировка'', көркем негіздеу. Әуезов көркем негіздеуге өнердегі шынайылықтыһ бір шарты ретінде қарап, еңбектерінде пайдалы ой-пікір айтқан. «Қазақ халқының эпосы мен фольклоры» атты зерттеуінде ол ғашықтық жырларының батырлық эпостан ерекшеліктерін саралай келіп, «үшінші айырмасы оларда образдар реалистік түрде сипатталады. Егер батырлық жырларда батыр бес жасқа келгенде-ақ ерлік жасап жатса, оның образы шындықтан шалғай, шартты түрде алынса, ал ғашықтық жырларының кейіпкерлері өздеріне хас қасиеттерімен керінеді» дейді де, мұның себебін «ғашықтық жырларда дастанның оқиғалары мен кейіпкердің іс-ерекеттері психологиялық жағынан нанымды да терең мотивировка табады» деп түсіндіреді. Мұхаң ғашықтық жырлардағы мотивировка мығымдығына сүйсініп, оларды жазба [[поэзия]] өкілдеріне де үлгі еткен. «[[Манас]]» туралы орыс тілінде жазған зерттеуінде ол жырдағы сан-сала оқиғалардың негізгі тақырыппен тығыз байланыстылығын, олардың өрістеуі мен кейіпкерлер іс-әрекетінің терең, нанымды дәлел-мотивировкаға негізделгенін мысалмен дәлелдейді. Бұған дейін екі әйелі бар Манастың Қаныкей сұлуға үйленуінің дәлел-мотивировкасының күшті негізделгеніне назар аударады. «Міне, осылай әкенің ұлы үшін қалыңдық таңдауы оқиғаның әрі қарай табиғи өрістеуі ретінде ұғынылады», дәлелдеудің суреттелген оқиғапар мен іс-әрекеттер үшін ғана емес, алда болатын жағдаяттар мен қимылдар үшін де маңыздылығын пайымдайды. Ал [[орыс]] тілінде жазылған «Орыс реализмінің дәстүрлері және рево-люцияға дейінгі қазақ әдебиеті» (1949) атты проблемалық мақаласының соңғы жағында кеңес әдебиетінің даму бағдарына тоқтала келе, «біздің туындыларымызда жиі кездесетін кемшіліктердің бірі - кейіпкер іс-әрекетінің ішкі психологиялық дәлелдемесін берудің орнына, біз әсерсіз, тіпті кейде бос мылжың диалогтарға үйір болғанымызға» байланысты туындаған үлкен олқылықтың себебін керсетіп, көркем дәлелдеусіз шеберлікке, шынайылыққа жетудің мүмкін еместігін ескерткен.<ref> Мұхтар Әуезов энциклопедиясы - Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011. ISBN 978-601-282-175-8 </ref>▼ ~~==Пайдаланған әдебиет==~~ == Әдебиетте == ▲'''Дәлел''' - ''мотивировка'', көркем негіздеу. Әуезов көркем негіздеуге өнердегі ~~шынайылықтыһ~~шынайылықтық бір шарты ретінде қарап, еңбектерінде пайдалы ой-пікір айтқан. «Қазақ халқының эпосы мен фольклоры» атты зерттеуінде ол ғашықтық жырларының батырлық эпостан ерекшеліктерін саралай келіп, «үшінші айырмасы оларда образдар реалистік түрде сипатталады. Егер батырлық жырларда батыр бес жасқа келгенде-ақ ерлік жасап жатса, оның образы шындықтан шалғай, шартты түрде алынса, ал ғашықтық жырларының кейіпкерлері өздеріне хас қасиеттерімен керінеді» дейді де, мұның себебін «ғашықтық жырларда дастанның оқиғалары мен кейіпкердің іс-ерекеттері психологиялық жағынан нанымды да терең мотивировка табады» деп түсіндіреді. Мұхаң ғашықтық жырлардағы мотивировка мығымдығына сүйсініп, оларды жазба [[поэзия]] өкілдеріне де үлгі еткен. «[[Манас]]» туралы орыс тілінде жазған зерттеуінде ол жырдағы сан-сала оқиғалардың негізгі тақырыппен тығыз байланыстылығын, олардың өрістеуі мен кейіпкерлер іс-әрекетінің терең, нанымды дәлел-мотивировкаға негізделгенін мысалмен дәлелдейді. Бұған дейін екі әйелі бар Манастың Қаныкей сұлуға үйленуінің дәлел-мотивировкасының күшті негізделгеніне назар аударады. «Міне, осылай әкенің ұлы үшін қалыңдық таңдауы оқиғаның әрі қарай табиғи өрістеуі ретінде ұғынылады», дәлелдеудің суреттелген оқиғапар мен іс-әрекеттер үшін ғана емес, алда болатын жағдаяттар мен қимылдар үшін де маңыздылығын пайымдайды. Ал [[орыс]] тілінде жазылған «Орыс реализмінің дәстүрлері және рево-люцияға дейінгі қазақ әдебиеті» (1949) атты проблемалық мақаласының соңғы жағында кеңес әдебиетінің даму бағдарына тоқтала келе, «біздің туындыларымызда жиі кездесетін кемшіліктердің бірі - кейіпкер іс-әрекетінің ішкі психологиялық дәлелдемесін берудің орнына, біз әсерсіз, тіпті кейде бос мылжың диалогтарға үйір болғанымызға» байланысты туындаған үлкен олқылықтың себебін керсетіп, көркем дәлелдеусіз шеберлікке, шынайылыққа жетудің мүмкін еместігін ескерткен.<ref> Мұхтар Әуезов энциклопедиясы - Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011. ISBN 978-601-282-175-8 </ref> ==Пайдаланылған әдебиеттер== <references/> {{~~Stub~~stub}}▼ [[Санат: Тұлғалар]]▼ [[Санат: Д]]▼ [[Санат: Қазақ әдебиеті]]▼ ▲{{Stub}} {{wikify}} ▲[[Санат: ~~Тұлғалар~~Д]] ▲[[Санат: ДСөздік]] [[Санат:Педагогика]] [[Санат:Терминология]] ▲[[Санат: Қазақ әдебиеті]]

Дәлел: Нұсқалар арасындағы айырмашылық