Орман: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Түйіндемесі өңделмейді
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
15-жол:
''Орта Азия, Кавказ, Қазақстан'' аймақтарындағы Орман көлемі Ресейдегі Орман алқаптарының небәрі '''3 – 4%-н''' құрайды.
Аумағының кеңдігіне қарамастан қазақ жерінде Орманды жерлер көп емес. Оның басты себебі жеріміздің негізгі бөлігі ''құрғақ, жартылай шөл, шөлді'' аймақтарда орналасқандығы, ал Орман ағаштары негізінен ылғал мол түсетін алқаптарда өседі. Республика аумағындағы Ормандар және бұталар алып жатқан көлем 21,6 млн. га, бұл Қазақстан жерінің '''4,2%-ы''' ғана. Орман ағаштары республикада Солтүстік Қазақстанның [[орманды-дала зонасында]] және [[дала зонасының]] қосымша ылғал алатын ойпаңды жерлерінде өссе, ''оңтүстік пен оңтүстік-шығыстағы Қалба жотасы, Алтай-Сауыр, Солтүстік Тянь-Шань және Батыс Тянь-Шань тауларының'' ылғал мол түсетін орташа биік белдеулерінде өседі. Қазақстанның солтүстігіндегі '''шоқ-шоқ''' болып өсетін қайыңды орманды оңтүстікке қарай далалы алаптардағы біршама жерлерде өскен қарағайлы ормандар ауыстырады. Алтай-Сауыр тауларының теңіз деңгейінен '''500 – 2500 м''' биіктік аралығында қылқан жапырақты – қарағай, майқарағай, шырша, балқарағай, самырсын сияқты бағалы ағаштар өседі. Ал [[Солтүстік Тянь-Шань]] таулы алабының төменгі белдеуінде '''(600 – 1700 м)''' көбіне түрлі бұталар мен жалпақ жапырақты ағаштар өседі. Олардың басым бөлігін алма, өрік, жаңғақ, қарақат тәрізді жеміс-жидекті ағаштар құрайды. Биіктігі '''1500 – 3000 м''' белдеулерде негізінен қылқан жапырақты ағаштар өседі. Олардың негізгісі – жасы 300 жылға дейін, биікт. '''40 – 50 м-ге''', ал жуандығы '''2 м-ге''' жететін [[Тянь-Шань шыршасы]]. ''Батыс Тянь-Шань алабында – Талас Алатауы, Қаратау мен Өгем жоталарында'' негізінен жерге төселіп өсетін қылқан жапырақты арша ағашы, ал бұталардан – басқа жерлерде кездеспейтін алша, пісте, долана, таудың ортаңғы және төменгі белдеулерінде '''алма, грек жаңғағы, алмұрт, үйеңкі, өрік''' ағаштары өседі.
[[Сурет:Map of Russia degree of afforestation.svg|thumb|left|Оңтайлы ормандылық]]
==Оңтайлы ормандылық==
'''Оңтайлы ормандылық''' (Оптимальная лесистость) — жергілікті жерде табиғи [[экология|экологиялық]] тепетендікті сақтаған немесе орта түзетін құрауыштардың біреуінің өзгермеген қалпын сақтауды қамтамасыз ететін ормандылық.<ref> Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі:Экология және табиғат қорғау/ Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдаламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов.
2215

өңдеме