Демократизация: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
'''Демократизация''' [ {{lang-grc|δῆμος}} — халық және {{lang-grc|κράτος}} - билік ] - демократиялық құрылымды қалыптастыруға және бекітуге бағытталған саяси және әлеуметтік процестер. 1990-шы жылдардың басында саяси ғылымда ''"демок-ратизация толқындары"'' деген жаңа ұғым енді. Ол еларалық кеңістікті - демократиялық процесс уақытын көрсетеді. Демократиялық процесс толқындары теориясын жасауда және оны талдауда [[Cэмюель Хантингтон|С. Хантингтонның]] қосқан үлесі зор. 1991 жылы жарияланған "XX ғасырдың соңындағы '''демократизацияның''' үшінші толқыны" атты [[монография|монографиясында]] ол қазіргі әлемде жүріп жатқан өзгерістерді толықтай көрсетіп, [[тоталитаризм]] мен [[авторитаризм|авторитаризмнен]] [[демократия|демократияға]] өту жолдары мен алғышарттарын талдады. Бүл еңбекте [[Cэмюель Хантингтон|Хантингтон]] '''"демократизация толқындарына"''' келесідей анықтама береді: ''"'''демократизация толқыны дегеніміз''' - демократиялық емес тәртіптегі елдердің демократиялыққа өту кезеңдері"''.
Демократизацияның негізгі бағыттары:
* адамдарды [[қоғам]] мен [[Мемлекет|мемлекеттің]] істерін басқаруға тарту;
* жеке тұлғалардың, биліктің өкілетті органдардың, [[қоғамдық ұйым|қоғамдық ұйымдар]], [[еңбек]] ұжымдары мүшелерінін ұсыныстар жасауына мүмкіншілік туғызу, қоғамның өзін-өзі басқаруын дамыту;
* әрбір [[ұлт]] пен [[Халық|халықтың]] еркін дамуы, олардың тең құқылы ынтымақтастығын нығайту;
* заңдылық пен [[Құқық|құқықтық]] тәртіпті тұрақты бекітіп отыру;
* жариялылықтың кеңеюі;
* [[Мемлекет|мемлекеттік]] және [[Қоғам|қоғамдық]] істерді шешудегі қоғамдық пікірді ескеріп отыру: сайлау жүйесін жетілдіру.<ref name=a1>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Әлеуметтану және саясаттану бойынша / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын – [[Павлодар]]: «ЭКО» ҒӨФ. [[2006]]. – 569 б. ISBN 9965-808-89-9</ref>
Көптеген елдерде [[антидемократия|антидемократиялық]] күштердің үдеп, [[демократия|демократияның]] жеңіліп, авторитарлық және тоталитарлық тәртіптердің орнағандығы тарихтан белгілі. Тарихтағы бүл кезеңдерді [[Cэмюель Хантингтон|С. Хантингтон]] ''"кері қайтқан толқындар"'' (немесе "'''демократизация''' жолынан тайган толқындар - "reverse wave") деп атайды.
| |||