Жұпартышқан: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Жұпартышқан''' ({{lang-la|Desmana moschata}}) – [[Жәндіктер|жәндікпен]] қоректенетіндер отрядына жататын, жартылай суда тіршілік ететін аң. [[Қазақстан|Қазақстанда]], негізінен, [[Жайық]] өзенінің алабында, оның шөбі қалың салаларында кездеседі. [[Қостанай облысы|Қостанай облысының]] [[Тобыл]], [[Тоғызақ]], [[Обаған]], [[Үй]] өзендерінде жерсіндірілген. Дене тұрқы 18 – 23 см, салмағы 320 – 480 г. Сүйірлене келген басы етті тұмсығымен жалғасады. Көзі өте кішкентай, құлақ қалқаны болмайды. Аяғы бес башайлы, башайларының арасы жүзу жарғағымен жалғасқан. Құйрығының ұзындығы 17 – 20 см, оның астыңғы жағында тері безі орналасқан. Осы безден хош иісті зат бөлінеді. Аңның Жұпартышқан аталуы да осыған байланысты. Жүні қалың, жылтыр, жұмсақ, қара қоңыр, бауыры ақшыл болады. Су жиегіндегі жарқабаққа қазған інінің аузы су астына ашылады. Оның тіршілігіне тереңд. 1,5 – 2 м, қыста түбіне дейін қатпайтын су қоймалары қолайлы және онда омыртқасыз жануарлар көп болады. Қысқы ұйқыға кетпейді. Қорек талғамайды. Қорегін іздеуге түнде шығады. [[Жәндіктер|Жәндіктермен]], олардың дернәсілімен, құрттар және моллюскілермен қоректенеді, сондай-ақ судағы өсімдіктің тамыр, сабақтарын да жейді. Аналық Жұпартышқан [[Жыныс|жыныстық]] жағынан 10 – 11 айда жетіледі. Жылына 2 рет (көктем – жаз және күзде) көбейеді. Буаз аналығы 45 – 50 күнде 1 – 5 (көбінесе, 3 – 4) Жұпартышқан туады. Жұпартышқан – терісі бағалы аң, бірақ саны өте аз. Қазақстанда оны аулауға 1920 жылдан тыйым салынған. Жұпартышқан – өте сирек кездесетін, реликт жануар болғандықтан, қорғауға алынып, Халықар. табиғат қорғау одағының және Ұлттық “Қызыл кітапқа” енгізілген. <ref> Қазақ энциклопедиясы, 4 том; Әдеб.: Бекенов А., Есжанов Б., Махмұтов С., Қазақстан сүтқоректілері, А., 1995.</ref><ref>Батыс Қазақстан облысы. Энциклопедия. — Алматы: «Арыс» баспасы, 2002