Атом ядросы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Атом ядросының негізгі сипаттамаларының бірі оның [[Электр заряды|электр заряды]] болып табылады. Атом ядросының зарядын алғаш рет [[1913]] жылы [[Г.Мозли]] өлшеген. Ал ядроның зарядын тікелей өлшеуді ағылшын физигі [[Дж.Чедвик]] [[1920]] жылы жүзеге асырды. Атом ядросының заряды элементар электр зарядының [[Менделеевтің Периодтық Заңы|Менделеев кестесіндегі]] химиялық элементтің <math>~Z</math> реттік нөміріне көбейтіндісіне тең болады:

 

<center><math>~q = Z \cdot e</math>.</center>

 

Сонымен, [[Менделеевтің Периодтық Заңы|Менделеев кестесіндегі]] химиялық элементтің реттік нөмірі кез келген элемент атомының ядросындағы оң зарядтардың санымен анықталады. Сондықтан элементтің <math>~Z</math> реттік нөмірін ''зарядтық caн'' деп атайды.<ref name=f1/>

Атом ядросының [[Физика|физикалық]] қасиеттері оның зарядымен қатар массасымен де анықталады. Ядроны сипаттайтын шамалардың ең маңыздыларының бірі — [[масса]]. [[Ядролық физика]] [[Иондар|иондар]] мен атом ядросының массасын көбінесе масс-спектрографтың көмегімен анықтайды. 8.2-суретте масс-спектрографтың сұлбасы келтірілген. Зерттелетін заттың атомдары иондық көзде (ИК) оң иондалып, әлсіз [[Электр Өрісі|электр өрісінің]] әсерінен <math>~D_1</math> диафрагма арқылы әр түрлі жылдамдықпен өтеді. <math>~D_1</math> және <math>~D_2</math> диафрагмалары арасында оң иондар электр өрісінде үдемелі қозғалады. Және осы мезетте оң [[Иондар|иондарға]] индукциясы <math>~\overrightarrow {B_0}</math> болатын [[магнит өрісі]] де әсер етеді. Осылайша үдетілген оң иондар, оған бір-біріне перпендикуляр бағытталып әсер ететін <math>~\overrightarrow {E_0}</math> электр және <math>~\overrightarrow {B_0}</math> магнит өрістері арқылы сұрыпталып өтеді. <math>~D_2</math> диафрагма арқылы бұрылмай өтуі үшін <math>~F = F_M</math> немесе <math>~qE_0 = vqB_0</math> шарты орындалуы керек. Бұл теңдеуден жылдамдықты анықтайық:

 

<center><math>~v = {E_0 \over B_0}</math></center>

 

Осы жылдамдыққа ие болған оң иондар біртекті <math>~\overrightarrow {B}</math> магнит өрісінде орналасқан ВК [[Вакуум|вакуумдік]] камераға өтеді. [[Магнит өрісі|Магнит өрісінің индукция векторы]] <math>~\overrightarrow {B}</math> иондардың жылдамдық векторына перпендикуляр орналаскан. [[Магнит өрісі|Магнит өрісінде]] козғалған оң иондарға модулі <math>~F = qvB</math> болатын Лоренц күші әрекет етеді. [[Иондар]] осы күштің әрекетінен шеңбер бойымен қозғалады. Жартылай шеңбер сыза отырып, массалары бірдей иондар ФП фотопластинаның түрлі орындарында тіркеледі.