Метафора: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Yerzhankyzy (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
'''Метафора''' ([[Грек тілі|грек]] ''metaphora'' – ауыстыру) – [[троп|троптың]] ([[құбылту|құбылтудың]]) бір түрі. Құбылыстар мен заттардың ұқсастық белгілері негізінде астарлы мағынада қолданылуы. <br />▼
''Метафораны'' сөз өнері ([[поэтика]], [[риторика]]), [[эстетика]], [[логика]], [[философия]], тіл (''стилистика, лексикология, психолингвистика'') ғылымдары зерттейді. “Метафора табиғатында жұмбақтылық бар” (''Аристотель''). Сөз өнерінде метафораның [[символика|символикалық]], [[эмоция|эмоционалдық]] ерекше мәні бар. Абай өлеңдеріндегі “жастықтың оты”, “жүректің көзі”, “дүние есігі” деген Метафоралармен қатар дәстүрлі қолданыстағы метафоралар кездеседі: жан азығы, табиғат-ана, өмір-өзен, өмір сыбағасы, асау толқын, т.б. Ойды әсерлі жеткізу мақсатында метафора қолданылады: ▼
▲([[Грек тілі|грек]] ''metaphora'' – ауыстыру) – троптың (құбылтудың) бір түрі. Құбылыстар мен заттардың ұқсастық белгілері негізінде астарлы мағынада қолданылуы. <br />
▲''Метафораны'' сөз өнері ([[поэтика]], [[риторика]]), [[эстетика]], [[логика]], [[философия]], тіл (''стилистика, лексикология, психолингвистика'') ғылымдары зерттейді. “Метафора табиғатында жұмбақтылық бар” (''Аристотель''). Сөз өнерінде метафораның символикалық, эмоционалдық ерекше мәні бар. Абай өлеңдеріндегі “жастықтың оты”, “жүректің көзі”, “дүние есігі” деген Метафоралармен қатар дәстүрлі қолданыстағы метафоралар кездеседі: жан азығы, табиғат-ана, өмір-өзен, өмір сыбағасы, асау толқын, т.б. Ойды әсерлі жеткізу мақсатында метафора қолданылады:
*“Қолына алып шашақты сан мың найза, Жауынгер күн келеді жалаулатып”
*
Ол [[Мақал-мәтелдер|мақал-мәтелдер]], тұрақты сөз тіркестері, қанатты сөздерде жиі кездеседі. Метафораның кейбір түрлері теңеуге жақындайды. Мысалы, ''тас жүрек''. Бірақ онда теңеудегідей екі нәрсені салыстырудан гөрі сезім, әсер жақындығын көрсету басым. Көбіне ондай екі нәрсенің бірі айтылып, екіншісі емеурінмен білдіріледі. <br />
“Ақын – жел, есер, гулер жүйрік желдей, Ақын – от, лаулап жанар аспанға өрлей” (Мағжан). <br />
Мұнда ақынды желмен, отпен жәй ғана салыстырып қоймай, соған балап айту бар. Метафора тілді байытуға қызмет етеді, [[синоним|синонимдерді]], көпмағыналықты, терминдік жүйені және эмоциональды-экспрессивті лексиканы дамытады. Мысалы: билік тізгіні, ғасыр перзенті, көңіл көкжиегі, жан айғайы, жер кіндігі, үміт жібі, т.б. Тілдегі қолданыс аясына қарай жеке қолданыстағы метафора және тұрақты метафора болып бөлінеді. Әдебиеттегі ізденістер нәтижесінде “метафоралық роман” деген соны термин қалыптасып келеді.<ref > Орысша-қазакша түсіндірме сөздік: Ғылымтану. Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын- Павлодар: ҒӨФ «ЭКО», 2006.
==Пайдаланылған cілтемелер==▼
▲ ==Пайдаланылған cілтемелер==
<references/>
▲ Кеңесбаев С., Мұсабаев ұ., Қазіргі қазақ тілі, Лексика, фонетика, А., 1972; Лингвистический энциклопедический словарь, М., 1990; Әдебиеттану терминдер сөздігі, А., 1998; Сыбанбаева А., Метафораның тілдік болмысы және концептуальды метафоралар, А., 2002.
{{stub}}
{{wikify}}
[[Санат:Граматика]]
[[Санат:М]]
| |||