Қосқанаттылар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
шӨңдеу түйіні жоқ
1-жол:
'''Қосқанаттылар'''<ref name="source1">"Қазақ энциклопедиясы", VI-том</ref> (Dіptera''Diptera'') – жәндіктер класының бір отряды. Жер шарында кең таралған, 150-дей тұқымдасы 100 мыңнан астам түрі белгілі. [[Қазақстан|Қазақстанда]] 2 отряд тармағы ([[ұзынмұрттылар]] және [[қысқамұрттылар]]), 114 тұқымдасы, 5 мыңға жуық түрі бар. Қазба қалдықтары триас кезеңінен белгілі. Атауы қос қанатына орай қойылған (кейбір түрлерінің қанаты жоқ), көздері [[фасетке]] ұқсайды. Мұртшасы үш не одан да көп бунақтан тұрады. Аузы шаншып тесуге, жалауға бейімделген. Толық түрленіп дамиды. [[Дернәсіл|Дернәсілі]] құртқа ұқсас, аяқтары болмайды. [[Қуыршақ|Қуыршағы]] бос жатады не ең соңғы дернәсіл қабығымен (піллә) қапталады. Кейбір қосқанаттылар түрлерінің дернәсілдері өсімдіктер мен жануарлар денесінде өсіп жетіледі, ересек жәндіктер өсімдік шірігімен, жануар қанымен қоректенеді. Қосқанаттылар арасында синантроптар да (үй жануарлары, өсімдіктер және [[микроорганизм|микроорганизмдерге]] қатысты; мысалы, тышқан, шыбын) бар. Қан сорғыш жәндіктер ([[масса]], [[шіркей]], т.б.) адам мен малға [[безгек]], [[энцефаломиелит]], [[күйдіргі]] сияқты жұқпалы аурулар таратады. [[Гессен шыбыны]], швед шыбыны, ұзынсирақты бақша шыбыны, тері бөгелегі, қарын бөгелегі – аулы шаруашылығы мен мал шаруашылығының зиянкестері. Бірқатар қосқанаттылар пайдалы жәндіктер: [[гүл шыбыны]] –өсімдіктерді тозаңдандырады; [[жеміс шыбыны]] ([[ДРОЗОФИЛА|дрозофила]]) генетикалық зерттеулерде пайдаланылады; кейбір қосқанаттылар дернәсілдері (тахина) зиянкес жәндіктермен қоректеніп, шаруашылыққа пайда келтіреді; [[хирономид]] дернәсілдері – балық жемі; ктырьлар шегіртке, маса, шыбынды құртады. Қазақстанда 6 түрі (мыс., алып шыбын, жетілмеген эфедрома, құмыты шыбыны, т.б.) “[[Қызыл кітап|Қызыл кітапқа]]” енгізілген.
 
 
==Пайдаланған әдебиетттер</span>==
<references/>
 
{{stub}}
{{wikify}}
 
[[Санат: Биология]]
[[Санат:Қосқанаттылар| ]]
 
[[ru:Двукрылые]]