Адамның табиғатқа әсері: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Жаңа бетте: Адам баласы өзі пайда болған алғашқы кезде табиғатқа тәуелді болды. Табиғатқа ...
 
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[Сурет:Human.svg|thumb|300px|right|Адам]]
[[Адам|Адам баласы]] өзі пайда болған алғашқы кезде [[табиғат|табиғатқа]] тәуелді болды. Табиғатқа табыну алғашқы қауымдық қоғамда басты орын алды. Бірте-бірте халық санының артуы, шаруашылық салаларының дамуы, [[өнеркәсіп|өнеркәсіптің]] өркендеуі адамның табиғатқа ықпалын арттыра түсті. [[Орман|Орманды]] жерлердің өртелуі, кәсіптік мәні бар [[жануарлар]] санының азаюы (тіпті жойылуы) адамның ойланбай жасалған іс-әрекетінің нәтижесі. Бір кезде "табиғатты таусылмайтын қазына" деп есептеп, "табиғаттың бермесін тартып алу" деген теріс [[көзқарас|көзқарастардың]] әсерінен табиғат талан-таражға түсті. Табиғат заңдылықтарын ескермей жүргізген іс-әрекетімізден, табиғат тепе-теңдігі бұзылды. Бұл казіргі кезде адамның өз тіршілігіне де зор қауіп төндіріп отыр.
 
Әрбір халықтың табиғатқа деген қарым-қатынасы, [[жанашырлық]] сезімі тарихи дәуірлерде қалыптасады. Қазақ халқы ұлан байтақ даланы ғасырлар бойы мал шаруашылығына дұрыс пайдалана білді. Әрбір түліктің өзіне тән өрісін де тандай біліп, жазда [[Жайлау|жайлауға]], қыста [[қыстау|қыстауға]], т.б. орын ауыстырып тұруы табиғатқа деген қамқорлығының құнды көрінісі. Халқымыз кең байтақ жайылымдарды жыл мезгілдеріне сай дұрыс әрі тиімді пайдалана білген. Халқымыздың асыл азаматы [[Міржақып Дулатұлы]] [[1910]] жылы жазған [[мақала|мақаласында]] [[төрт түлік мал|төрт түлік малдың]] халық өміріндегі алатын орнын ерекше атап көрсеткен.
::''"Мал оның күнкөріс көзі. Оның барлық мүддесі мал төңірегінде, игілікті өмірге қолын жеткізетін иен дәулеті де осы мал байлығы... Табиғаттың кейбір заңдылығын бақыламай, білмей отыра алмайды"'', — деген ойлары өте орынды айтылған. Бір кезде халқымыздың көзінің карашығындай корғап келген [[Жайылым|жайылымдарының]] казіргі тағдыры мүлде сын көтермейді.''
 
[[1954]] жылы басталған [[тың және тыңайған жерлерді игеру]] деген жаңсақ ұранмен миллиондаған гектар жайылымдар босқа жыртылды. Ондай жерлерде алдын ала ғылыми зерттеулер жүргізілмеді және әрбір аймақтың жергілікті табиғи жағдайлары ескерілмеді.
Line 20 ⟶ 21:
[[Арал теңізі|Арал теңізінің]] көлемі соңғы 40 жыл ішінде 60%-ға азайды. Балқаш көлінің көлемінің кемуі де жылдан-жылға айқын байқалуда.
 
Қазіргі кезде Қазакстанның көптеген өңірі экологияльщэкологиялық апатты аймақ деп аталады. Соның мысалына [[Семей полигоны|Семей полигонын]] атауға болады. Оның аумағы шамамен 18 мың км<sup>2</sup> алқапты камтиды. Семей полигонында 1949—1989 жыл аралығында 500-ге жуық жарылыс болып, сынақтар өткізілген. Осындай жойқын жарылыстардан [[Семей]] өңірінің табиғаты да, халқы да өте ауыр зардап шегуде. Мұндай әр түрлі деңгейде жүргізілген сынақтар мен арнайы жарылыстар [[Қазақстан|Қазақстанның]] 34 жерінде жүргізілгені белгілі болып отыр.
 
Қазақстанда [[Атом энергиясы|атом энергиясын]] халық игілігі үшін пайдалану мақсатында [[1963]] жылдан бастап [[Ақтау]] қаласында [[Каспий теңізі|Каспий теңізінің]] суын [[тұщыландыру қондырғысы]] жұмыс істейді. Ол қондырғы "БН—350" деп аталады. Онда тәулігіне 120—150 мың м<sup>3</sup> теңіз суы тұщыландырылады.