Ақтамберді Сарыұлы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

[[Сурет:Ақтамберді Сарыұлы.jpg|right|180px|thumb]]'''Ақтамберді Сарыұлы'''(''[[1675]], қазіргі [[Оңтүстік Қазақстан облысы|Оңтүстік Қазақстан]], Қаратау, — [[1768]] — қазіргі [[Шығыс Қазақстан облысы]] [[Абай ауданы]] [[Жүрекжота мекені]]'') — [[жырау]], қолбасы, қазақтың көне жыраулық мектебінің белді өкілі, [[дипломат]]. ''“Он екіде аттанып, қылыш ілдім білекке”'' дегеніне қарағанда күреске ерте араласқан жауынгер жырау санатына жатады. Тұрмыстың қыр-сырын, отбасы, елдік, ерлік, жер мәселелерін жырларында жақсы бейнелейді. Қысқа нақыл, шешен сөздердің шебері. [[1742]] жылы [[Орта жүз]] ру басшыларының Орынборда ант беру жиналысына өкіл болды. [[1738]] — [[1752]] жылдары қазақ-қалмақтың қанды қақтығыстарының барлығына дерлік қатысқан. “[[Ақтабан шұбырынды]]” оқиғасының зұлмат қан кешуін бастан өткерген. Ес білгеннен бастап 70 жыл бойы ат үстінен түспей, елі мен жерін қорғаған қас [[батыр]], айтулы [[шешен]], қабырғалы [[би]], атақты жырау. Қазақ жауынгерлерінің азаттық, құлдық жөніндегі түсініктері, көшпелі халықтың тыныс-тіршілігі, болашаққа деген сенімі, адалдық-жауыздық, [[қиянат]], әділетсіздік хақындағы таным-түсініктері Ақтамберді талғамынан өтіп жыр-толғауға айналған.

Жауынгерлік поэзияның үздік үлгілері - ''«Күлдір-күлдір кісінетіп», «Отбасар орны отаудай»'' [[Толғау|толғаулары]] тағы басқа өлеңдері қазақ поэзиясының алтын қорына қосылады. Әуезов ''«Қазақ ССР тарихының»'' 1-томындағы ([[1957]]) ''«Қазақтың ауыз әдебиеті»'' тарауында 18 ғасырдағы жыраулық поэзияны талдай келіп: ''«Ақтамберді жырау эпостық жанр ақыны еді. Өзінің толғауларында ол батырлардың ерлігі мен батылдығын таңдана жырлады»'' деген.<ref> Мұхтар Әуезов энциклопедиясы - Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011. ISBN 978-601-282-175-8 </ref> Ақтамберді толғаулары мен жырлары [[Сәбит Мұқанов|С. Мұқановтың]] “Қазақтың 18-19 ғасырдағы әдебиетінің тарихынан очерктер” ([[1942]]), “Ертедегі әдебиет нұсқалары” ([[1967]]), “[[Алдаспан]]” ([[1971]]), “15-18 ғасырдағы қазақ поэзиясы” ([[1982]]), “Бес ғасыр жырлайды” ([[1985]]) жинақтарына енгізілген.<ref> Отырар. Энциклопедия. – Алматы.<ref>“ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010.ISBN 9965-26-096-6 </ref>

«Арыс» баспасы, 2005 ISBN: 9965-17-272-2 </ref>