Отыншы Әлжанов: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
2-жол:
 
*[[1873]] жылы 12 тамызда [[Се­мей]] облысы, Зайсан уезі, На­рын болысының №6 ауы­лын­да ауқатты отбасында туған. Омбы облыстық архи­вінде сақталынған Омбы мұғалімдер семинариясын­дағы іс-қағаздарында Отын­шыны [[1875]] жылы туған деп көрсетеді.
 
*[[1882-1887]] жылдары Зай­сан­­дағы [[қазақ]] балаларына арналған бастауыш мектеп­те,
 
*[[1887-1890]] жылдары Омбы уездік училищесінде оқып,
*[[1894]] жылы [[Омбы]] мұ­ғалімдер семинариясын бас­тауыш мектеп мұғалімі деген атақпен бітіріп шығады. Отын­шының қолы шебер болуы керек, себебі қолөнер сабағынан үнемі мақтау қағазын алып отырған екен. Семинария бітірісімен Дала генерал-губернаторы кең­се­сінің қызметкері,
 
*[[1894]] жылы [[Омбы]] мұ­ғалімдер семинариясын бас­тауыш мектеп мұғалімі деген атақпен бітіріп шығады. Отын­шының қолы шебер болуы керек, себебі қолөнер сабағынан үнемі мақтау қағазын алып отырған екен. Семинария бітірісімен Дала генерал-губернаторы кең­се­сінің қызметкері,
 
*[[1895-1897]] жылдары Ақмола об­лыстық сотының аударма­шысы болып қызмет атқа­рып,
 
*[[1897]] жылы 3 айдай [[Ат­басар]] уезін­де бүкілресейлік халық сана­ғын жүргізуге қатыса­ды. Соңғы қызмет орны, Омбы округтік со­тында [[1898-1907]] жылдары аудар­машы болады.
 
О.Әлжанов семинарияда оқып жүрген кезден бастап, «Дала уалаяты» газеті және басқа да баспасөз беттерінде оқу-ағарту саласы бойынша, сайлау кезіндегі ру тартысы мен жікшілдіктің зиянды­лы­ғы жөнінде, шаруашы­лық­ты өркендету, қазақтың әдет-ғұрып заңдары туралы көкейкесті мақалалар және ауыз әдебиеті үлгілерін жариялап отырды.
 
*1905 жылы [[Санкт-Петер­бург­|Санкт-Петер­бург­те]] өткен «Шығыс бұра­таналарын» оқыту мәселе­лері бойынша Ерекше мәжі­ліске «Дала уалаятындағы» қа­зақ мұғалімдері атынан О.Әлжанов сөз сөйлеген. Екінші бір,
 
*1905 жылы Санкт-Петер­бург­те өткен «Шығыс бұра­таналарын» оқыту мәселе­лері бойынша Ерекше мәжі­ліске «Дала уалаятындағы» қа­зақ мұғалімдері атынан О.Әлжанов сөз сөйлеген. Екінші бір,
 
 
*1907 жылы өткен мәжілісте де Отыншы тағы да сөйлеп, «бұратана халық­тарды» оқыту туралы «Ере­жеге» сын айтып, қазақ мек­тептерінің жұмысын қадаға­лайтын инспекторлық орын­ға қазақ мұғалімдерін таға­йындау, қазақ мұғалімдері­нің құқын және діни сабақ­тарды беретін мұғалімдердің жалақыларын орыс мұғалім­дерінің құқы мен жалақы­ларымен теңестіруді және басқа да өзекті мәселелерді ортаға салады.
 
 
------
Осы мәжілістен оралған ол туған еліне пайдасын тигізбек ниетпен А.Е.Алек­торовтың жәрдемімен 1907 жылы Көкпекті 2-кластық орыс-қазақ училищесінің меңгерушісі болып тағайын­далады, әмбе Өскемен, Зай­сан уездеріндегі қазақ мек­тептеріне басшылық жасау міндетін қоса атқарады. Мек­теп ісін жолға қоюда көп­теген шаралар ұйымдас­тырып, мектеп ашуға ел бай­ларын жұмылдырады.
Көкпектіде ол тек ұстаз­дық­пен айналыспай, істі болған, зәбір-жапа шеккен қазақтардың мұң-мұқта­жын жоқтап, оларға нақты көмек береді. Көкпектіде тұ­рып жатқан орыс мұжық­тары мен татар көпестері және қала тоғышарлары қала маңайында қазақтар­дың жаз жайлауға шығатын жерлерін ешқандай ақы тө­лемей қалай болса, солай пайдаланып, қазақтарды ба­сынып, астамшылық жасап, құқықсыз адам санатында қарады. Бұған ашынған О.Әл­жанов заң жүзімен жерлестерінің талабын орындауға кіріседі. Оқыған қазақтың бұл әділетті қимы­лынан қауіптеніп, орыс ке­лім­сегі мен татар саудаге­рінің атынан пәле-жала ұйымдастырылып, О.Әлжа­нов 1909 жылы 5 жыл мер­зімге [[Жетісу]] облысының Леп­сі уезіне жер аудары­лады.
 
 
*1916 жылғы көтерілісте елге тоқтау айтып, бос қан төгілуден сақтандырады. Патша өкіметі құлағанда, О.Әлжанов Уақытша өкі­мет­тің Лепсі уезі комис­сарының орынбасары бола­ды. Жетісу жеріндегі Алаш қозғалысына белсене арала­сады.
 
Жетісу қазақтары атынан [[Құрылтай]] жиналысына де­пу­таттыққа ұсынылады.
 
[[Желтоқсан|Желтоқсандағы]] съезде жалпы, қазақ атынан [[Алаш­орда]] үкіметінің мүшелігіне сайланады. Жетісу облыстық қазақ съездерін ұйымдас­тыруға қатысып, [[Алматы|Алматыда]] автономия қамымен мили­ция жасақтамақ болып жүр­генде большевиктер тарапы­нан [[Ы.Жайнақов]], С.Саба­таев үшеуі тұтқындалады. Осы мәселеге байланысты Алаш қайраткерлері, тіпті [[Мәскеу|Мәскеудегі]] Кеңес өкіметінің алдына мәселе қояды да кейін абақтыдан босатылып, Лепсі жаққа келеді.
 
-------
 
 
[[Азамат соғысы]] жылдары Лепсіде жұтаған елге көмек көрсету комитетін құрады. [[Милиция]] жасақтап «Елдің басына мынандай пәле туып тұрғанда мен бұларды тастап кете алмаймын, өлсем-тіріл­сем де бірге көремін», – деп елді қорғауға бел байлайды.
Line 40 ⟶ 26:
Өзінің жігіттерімен [[Жетісу]] өлкесінен [[Қытай]] аспақшы болып [[Үржар]] маңайындағы [[Науалы]] қыстағында қызыл партизандармен қақтығы­сады. Отыншы Көктұма өзе­нінің бөгетіне салынған су диірменінің басына шы­ғып, көп атысады. Жау диір­менге от қояды. Отыншы сол отта ерлікпен қаза табады. Бұл оқиға [[1918]] жылы 21 та­мызда болған. Оны [[Семей|Семейге]] жеткіз­ген Б.Мәметов пен Ы.Жай­нақов. «[[Абай]]» жур­налы «... [[Алаш]] баласына Отын­шы­ның шығыны бата­ды. Орны ой­сырайды. ... Же­ті­судағы аға­йындарға бас­шы­сынан, кө­се­мінен айы­рыл­ғаны жан ауыртарлық іс бол­ды. Тағ­дыр­ға шара бар ма?» деп бас­қар­ма атынан азалы сөз жаза­ды.
<ref> Жетісу энциклопедия. - Алматы: «Арыс» баспасы, 2004. — 712 бет + 48 бет түрлі түсті суретті жапсырма. ISBN 9965-17-134-3</ref>
 
==Шығармалары:==
* Қарынбайдың хикаяты. "Дала уәлаяты", 1894, №17;