|
'''Мұрағат''' немесе '''Архив''' (''{{lang-la|archіvum}}'') – тарихи маңызы бар құжаттар сақталатын мемлекет арнаулы мекеме. Мекемелердің ескі құжаттарын сақтайтын бөлімі немесе жеке тұлғаның өмірі мен қызметіне байланысты жинақталған жәдігерлер жиынтығы да архив делінеді.
[[file:Arkiv3.jpg|thumb|left|Қазiргi архив жүргiзу ]]
Жазба деректерді жинастырып сақтау ісі тұңғыш рет Мысырда, [[Қытай|Қытайда]], [[Ежелгі Грекия|Ежелгі Грекияда]], [[Рим|Римде]], тағы басқа елдерде мемлекет дәрежеде қолға алынды. [[Қазақстан|Қазақстанда]] дербес архивтің пайда болуы [[Бөкей ордасы]] архивімен байланысты (18 ғасыр). Қазақстандағы архив жүйесі (респ.республика, салалық, аймақтық, т.с.с.) негізінен 20-ғасырдың 20–30-жылдары қалыптасты. Ұлттық архив ісінің бастауында А.[[Байтұрсынов, Ахмет|А.Байтұрсынов]], С.[[Сейфуллин, Сәкен|С.Сейфуллин]], М.[[Жолдыбаев Молдағали|М.Жолдыбаев]] сынды мәдениет қайраткерлері тұрды. Мемлекет А. 1921–38 жылы Қазақ АКСР-і Халық ағарту халкоматының, 1938–58 жылы [[Қазақ КСР]]|Қазақ КСР-і]] Ішкі Істер халкоматының қарамағында болды, 1958 жылдан Министрлер кеңесіне бағындырылды. Облысы, ауданы архив жергілікті әкімшіліктерге қарады. Архив қызметінің басты бағыттары: қор жинақтау, құжаттардың сақталуын қамтамасыз ету, қор құрамын зерттеп, жүйелеу, ғылым анықтамалар мен көрсеткіштер жасау; құжаттарды пайдалануды ұйымдастыру және жария ету. КСРО дәуірінде архив социализмді дәріптеудің идеол.идеологиялық құралы болды. Республикадағы барлық құжаттар айналымының 10%-ға жуығы коммунистік құндылықтар тұрғысынан мұқият сұрыпталып, мемлекет сақтауға – архивке жинақталды. Құжаттардың біржақты іріктелуінің салдарынан Қазақстанның шынайы тарихын бейнелейтін аса бағалы деректер архивке түспей, біржола жойылып отырды. Ал архив қорындағы құжаттардың басым бөлігі түрлі жасанды шектеулер қою арқылы зерттеушілерге берілмеді. Қазіргі архивтерде дәстүрлі қағаз құжаттардың түпнұсқаларымен және көшірмелерімен қатар фото-киноматериалдар, дыбыстық және бейнежазбалар, ақпараттың барлық жәдігерлер түрлері сақталады. Архивтерде мәңгілік мерзімге сақталып, қорғалатын тарихи деректер – мемлекеттің ішкі-сыртқы жағдайы, экон.экономика, саяси-идеология қатынастары туралы құжаттар [[Ұлттық байлық]]тың бір бөлігі болып табылады. Тәуелсіз Қазақстан архивінің қызметіне халықар.халықаралық байланыстардың артуы оң ықпалын тигізіп отыр. <ref>“ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010.ISBN 9965-26-096-6 </ref>
*[http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B8%D0%B2_(%D0%B8%D0%BD%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0) Архив (информатика) — Википедия]
{{Stub: Қазақ әдебиеті}}
{{stub}}
{{wikify}}
{{Commons|Archives}}
[[Санат:М]]
[[Санат:Мұрағаттар]]
[[Санат:Тарихи құжаттар]]
|
