Қазыбек би: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Қаз дауысты Қазыбек би''', '''Қазыбек Келдібекұлы''' – қазақ халқының 17[[XVII-ғасыр|XVII]] – 18[[XVIII-ғасыр|XVIII-ғасырлардағы]] ұлы үш биінің бірі, көрнекті қоғам және мемлекет қайраткері. [[Орта жүз]] [[арғын]] тайпасының [[қаракесек]] руына кіретін [[болатқожа]] атасынан шыққан ол [[1667]] ж.жылы [[Сыр]] бойында дүниеге келген. Арғы аталары [[Шаншар абыз]], [[Бұлбұл]], өз әкесі [[Келдібек]] — есімдері елге белгілі әділ билер болған.

Қаз дауысты Қазыбектің оқыған жерлері, алған білімі туралы нақты дерек жоқ. Дегенмен, ел аузындағы әңгіме, аңыздар мен биден жеткен шешендік сөздер оның өз заманында білімді де жетелі, халықтың ауыз әдебиеті мен салт-дәстүр, рәміздерін, ата жолы заңдарын мейлінше мол меңгерген, озық ойлы, әділ де көреген, батыл да батыр адам болғандығын айқын аңғартады. Әділдігі мен алғырлығы үшін [[Тәуке хан]] Қазыбекті [[Орта жүз|Орта жүздің]] Бас биі еткен. Би Әз Тәукенің тұсында хан кеңесінің белді мүшелерінің бірі болса, [[Сәмеке]], [[Әбілмәмбет]], [[Абылай]] ел билеген кезеңдерде де мемлекет басқару ісіне жиі араласып, ішкі-сыртқы саясатта ақыл-кеңестер беріп отырған.<ref> Отырар. Энциклопедия. – Алматы.

Би 18-ғасырдың 40-жылдарының басында Сыр бойынан Арқаға қарай көшіп, [[Ұлытау]], [[Қарқаралы]] өңірін қоныс қылып, [[Семізбұғы]] тауының беткейлерін жайлаған. Қазыбектен: ''Бекболат, Қазымбет, Базаргелді, Барқы, Сырымбет'' есімді бес ұл, ''Маңқан'' (Қамқа) деген бір қыз туған. Қазыбек ұрпақтары ата-баба жолын қуып, сөз ұстаған парасатты әділ қазылар атанған. Баласы [[Бекболат]], одан кейінгі [[Тіленші]], Алшынбайлар да дүйім жұртты аузына қаратқан әділ де тура билер болған. Белгілі әнші-композитор [[Мәди Бәпиұлы]] да Қазыбек бидің ұрпағы. Қазыбек би 1764 ж. Семізбұғы тауының етегіндегі [[Теректі]] қыстағында 97 жасында дүниеден өткен. Денесін баласы Бекболат Түркістандағы [[Қожа Ахмет Иасауи]] кесенесіне апарып жерлеп, басына [[құлпытас]] орнатқан. Қазыбек бидің қайраткерлік қызметі мен шешендік өнері туралы [[Алексей Левшин]], [[Шоқан Уәлиханов]], [[Шаһабуддин Маржани]], [[Балтабай Адамбаев]], [[Нысанбек Төреқұлов]], т.б. зерттеулері сақталған. Жазушы Софы Сматаевтың “Елім-ай” романында кемеңгер бидің келісімді тұлғасы жасалған. [[Қарағанды]] облысында бір ауданға, [[Алматы]], [[Шымкент]] қалаларында көшелерге би есімі берілген, ел ордасы – [[Астана|Астанада]] ескерткіш орнатылған. Қазыбек бидің әдеби мұрасы әр жылдарда баспадан жарық көрген шешендік сөздер жинақтарына енгізілген. <ref name=”source1”> “Балалар Энциклопедиясы”, V-том </ref><ref> Тарихи тұлғалар. Танымдық - көпшілік басылым. Мектеп жасындағы оқушылар мен көпшілікке арналған. Құрастырушы: Тоғысбаев Б. Сужикова А. – Алматы. “Алматыкітап баспасы”, 2009 ISBN: 978-601-01-0268-2 </ref><ref>Левшин А.И., Описание киргиз-кайсацких, или киргиз-кайсацких, орд и степей, 2 том, 1832</ref><ref>Марджани, Мустафат улахбар фи ахвал Қазан ва Булгар, Қ, 1885</ref><ref> Валиханов Ч.Ч., Собр. соч. в пяти томах, А-А., 1984 - 85; Қазақстан тарихы, 2-т„ А„ 1998.</ref>