Биологиялық ырғақ: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
‎'''Биологиялық ырғақ''' - [[биология|биологияда]] — биологиялық [[процестер]] мен [[ҚҰБЫЛЫС|құбылыстардың]] қарқыны мен сипатындағы мезгіл-мезгіл қайталанып отыратын өзгерістер реттілігі. Биологиялық ырғақ барлық тірі организмдерге тән және ол клеткалық процестерден бастап [[популяция|популяциялық]], [[биосфера|биосфералық]] құбылыстарды қамтиды. Мұны зерттейтін [[ғылым]] саласы — [[биоритмология]]. Биологиялық ырғақ табиғи жағдайда қоршаған ортадағы құбылыстар өзгерістеріне сәйкес жүреді, ''“[[Биологиялық сағат]]”'' қызметін атқарады, организмнің уақыт пен кеңістікте бағдарлануына, қоршаған ортадағы өзгерістерге алдын-ала дайындалуға мүмкіндік береді. <ref> Биология: Жалпы білім беретін мектептің, 9-сыныбына арналған оқулық, 2-басылымы, өңделген/ М. Гильманов, А. Соловьева, Л. Әбшенова. - Алматы: Атамұра, 2009. ISBN 9965-34-927-4 </ref>
 
 
Биологиялық ырғақ өсімдіктерде [[Жапырақ|жапырақтар]] мен күлте жапырақшалардың тәуліктік және физиолгиялық өзгерістері (күзгі жапырақ тастау, қыста өркендердің қатаюы, т.б.) түрінде байқалады.
Line 15 ⟶ 16:
*барынша байқалатын ең аз белсенділік — түнде (сағат 2 — 8) болады.
 
Таңертеңгі және кешкі мезгілдегі белсенділіктің сергектігі [[Организм|организмде]] болып жататын ішкі биохимиялық процестерге байланысты. Мысалы, [[адам]] психикалық белсенділігінің ішкі биологиялық ырғағының тәуліктегі күшеюі мен бәсеңдеуі организмдегі адреналин мен норадреналин гормондарының көбеюіне тәуелді. Мұндай қатаң [[тәуелділік]] ішкі биологиялық ырғақтар мен сыртқы тіршілік әрекетінің ұйымдасуы арасында нақты үйлесімнің болуын қажет етеді. Егер бұл үйлесім бұзылатын болса, оның нәтижесі жүйке жүйесінің түрлі ауруларына (мысалы, ұйқының бұзылуы, невроздар, [[жүрек]]-қан тамырларының аурулары) соқтырады. Сондықтан психологиялық тексеру мен психокоррекцияда міндетті түрде адамның психикалық белсенділігінің [[биологиялық ырғақ]] құрылымы ескерілуі тиіс. <ref name="source1">“Қазақ Энциклопедиясы”</ref>
 
==Пайдаланған әдебиет==
<references/>
 
[[Санат: Биология]]
<ref name="source1">“Қазақ Энциклопедиясы”</ref>
[[Санат: Б]]
==Пайдаланылған әдебиет</span>==
<references/>
 
{{stub}}
 
{{wikify}}
 
[[санат:тұлға/география]]
 
[[Санат:Биология]]