[[Сурет:Map of Russia degree of afforestation.svg|thumb|Оңтайлы ормандылық]]
[[File:GrouseMountainBC.JPG|thumb|Орман алқабы]]
[[File:Bosque de Coihues.jpg|thumb| alt=A"[[|Орман көрінісі]]''.]]
[[File:Iso Helvetinjarvi.jpg|thumb| alt=A"[[|Орман көрінісі]]''.]]
[[File:Archangelsk taiga.JPG|thumb|alt=A.| ''[[Қысқы орман]]''.]]
'''Орман зоналары''' - құрлықтың коңыржай, субтропиктік, тропиктік және субэкваторлық белдеулері мен табиғи ландшафтыларда ағашты-бұталы өсімдіктері басым экваторлық белдеудің табиғи зоналары. Негізінен, ылғалы жеткілікті немесе тым ылғалды солтүстік жарты шар аумағында тараған. [[Қоңыржай белдеу|Қоңыржай белдеуде]] (тайга зонасы, аралас және жалпақ жапырақты орман зоналары) күлгін, шымды-күлгін, кұба және орманның сұр топырақтарында өсетін қылқанды және түспе жапырақты ормандар кездеседі. Субтропиктік және тропиктік белдеулердің орман зоналарынын климаты өсімдіктің жыл бойы өсіп-өнуіне қолайлы. Үнемі артық ылғалды болатын сары және қызыл топырақтарда сан алуан өсімдік түрлері өсетін мәңгі жасыл немесе (жоғарырақ ендіктерде) жазда жасыл ормандар қалыптасады. Муссонды атыраптарда мәңгі жасыл ормандармен бірге жапырақтарын жылдың құрғақ кезінде тастайтын түспе жапырақты ормандар өседі. Жерортатеңіздік климатты атыраптарда қоңыр топырақтарда өсетін қатқыл жапырақты ормандар мен бұталар тараған — маквис, гарига, бүрген (шибляк), фригана. Экваторлық және субэкваторлық белдеудің өте ылғалды аудандарында ыстық климат жағдайында қызыл және қызыл сары ферралитті топырақтарда түр құрамы бай, көп жікқабатты ормандар өседі.<ref name="name"> Қазақ тілі термиңдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6</ref>
== Орман географиялық фактор==
'''Орман''' [[топырақтың құрылысына]], су алмасуына, онда органикалық және минералдық заттардың жиналуына әсер етеді. Орман топырағында ылғал жеткілікті, сондықтан оның құрамында шірінді көп. Орманды жердің топырағы [[қышқыл]], мұндай топырақта өсімдік тамыры терең бойлап, минерал заттарды мол алады, суды көп буландырып, ондағы жануарлар мен өсімдіктерге қолайлы микроклимат жасайды. Орман ағаштары, оның ішінде ‘’мәңгі жасыл, қылқан жапырақты ағаштар’’ өз жапырақтары арқылы өздері өскен қоршаған ортаға зиянды ‘’’ауру қоздырғыш бактерияларды’’’өлтіретін, хош иісті заттар ([[фитонцид]]) шығарады. Сондықтан да, қылқан жапырақты орманды аймақтарда көпшілік демалып, тынығатын ‘’’курорт-санаторийлер’’’ орналастырылады.
Қазіргі кезде дүние жүзінде орман аумағы '''3 млрд. га-дан''' астам, яғни дүние жүзінің '''27 – 28%-н''' орман алып жатыр. Өкінішке орай, [[адамзат қоғамы]] өз тарихында бүкіл О-ның 2/3 бөлігін жойған, сонымен бұрын жер бетінің '''75%-н''' алып жатқан ормандардың көлемі көп кеміген. Әлемдегі ормандар негізінен 5 белдемде өседі ( [[Орман белдемдері]]). Жалпы Ораманның таралуындағы заңдылық салқын аймақтарда қылқан жапырақты, қоңыржай аймақтарда ''қылқан жапырақты'' және ''майда жапырақты'' ормандар аралас, ал жылы аймақтарда негізінен ''ірі жапырақты'' ормандар өседі.
==Оңтайлы ормандылық==
'''Оңтайлы ормандылық''' (Оптимальная лесистость) — жергілікті жерде табиғи [[экология|экологиялық]] тепетендікті сақтаған немесе орта түзетін құрауыштардың біреуінің өзгермеген қалпын сақтауды қамтамасыз ететін ормандылық.<ref> Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі:Экология және табиғат қорғау/ Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдаламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов. – Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002. – 456 бет. ISBN 5-7667-8284-5 </ref>
==Орманның адамзат коғамы үшін маңызы ==
'''Орман қорлары''' бүкіл биосферадағы тіршілік үшін, оның ішінде [[адамзат қоғамы]] үшін аса маңызды. Тиімді пайдаланған жағдайда өз-өзінен қайта қалпына келіп тұратын таусылмайтын табиғи қор. Орман ағаштарынан ''үйлер, тұрмысқа қажетті заттар, қағаз''т.б. алынады; Ормандағы ағаштардың арасында '''жидектер''' мен '''саңырауқұлақтар''' өсіп, өнім береді. Орманды аймақтарды паналап, қоректерін содан табатын ''жан-жануарлар мен жәндіктер'' көп.
==Орманды алқаптар ==
Көлемі жағынан '''Қазақстан Ормандарының''' жартысынан астамын '''(52,2%)''' шөлді аймақтардағы ''сексеуілді Ормандар'' алып жатыр. Сексеуілдің Қазақстанда 2 түрі ([[қара сексеуіл мен ақ сексеуіл]]) өседі. Қара сексеуіл бүкіл [[Бетпақ даланың]] батысында, Сарысу өзені бойының орталығында, Іле өзені сағасының оң жағалауында және Шу өзені мен Мойынқұмның аралығында таралған. Ақ сексеуілді Орманды алқаптар ''Қарақұмда, Мойынқұмда, Балқаш төңірегі'' мен ''Қызылқұмда'' өседі. ''Сексеуілді Орманның'' құмды алқаптардың жылжуын тоқтатуда маңызы зор және '''қой, түйе'''үшін қысы-жазы жақсы жайылым. Сексеуілден басқа Қазақстанның шөлді аймақтарын кесіп өтетін [[Сырдария, Шу, Іле,]] т.б. өзендердің бойларында түрлі ағаш-бұталар (терек, тобылғы, жыңғыл, шетен, емен, шегіршін, тал, т.б.) өсетін тоғайлы ормандар кездеседі. Олар жыл бойы сумен жақсы қамтамасыз етілетіндіктен, ''шөл ішіндегі жақсы көлеңкелі, сулы тамаша демалыс орындары'' болып саналады. Қазақстанда орман ағаштарын тиімді пайдалану, т.б. мәселелерімен Көкшетау қаласында орналасқан [[Қазақ орман шаруашылығы және агроорманмелиорация ғылыми-зерттеу]] институты айналысады. <ref name="source1">Қазақ энциклопедиясы VII-том, Асқаров І.Ж., Байзақов С.Б., Қазақстан орман алқаптары. Табиғат ел байлығы (жинақ), А., 1979; Экономика природопользования, Под ред. Т.С.Хачатурова, М., 1991; Романова Э.П., Куранова Л.И., Ермаков Ю.Г., Природные ресурсы мира, М., 1993.</ref>
==Орман жолағы==
|