Ливан: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
53-жол:
}}
 
'''Ливан'''<ref name="source1">Қазақ Ұлттық Энциклопедиясы</ref>, Ливан Республикасы — Батыс [[Азия]]дағы, [[Жерорта теңізі|Жерорта теңізінің]] шығыс жағалауындағы мемлекет. Жер аумағы 10,4 мың км2. Халқы — 3,6 млн. (2003). Астанасы — [[Бейрут]] қаласы Негізгі халқы — [[арабтар]] (93%), [[армяндар]] (6%), [[түріктер]], [[күрдтер]] де мекендейді. Халқының негізгі бөлігі [[ислам]] (75%) және [[христиан]] (25%) діндерін ұстанады. Ресми тілі — [[араб тілі]]. 1926 ж. 23 мамырда қабылданған Конституциясы бойынша мемлекет басшысы — президент. Жоғарғы заң шығарушы органы — депутаттар палатасы. Ұлттық мейрамы — Тәуелсіздік күні — 22 қараша (1943). Ливан 1945 жылдан БҰҰ-на мүше. Әкімшілік жағынан 5 мухафазаға бөлінеді. Ақша бірлігі — [[ливр]].
==Табиғаты==
Ливанға [[субтропиктік климат]] тән. Жазы ыстық (''тамызда 27ӘС''), қысы жылы (''қаңтарда 13ӘС''). Жылдық жауын-шашын мөлшері 400-ден 1000 мм-ге дейін жетеді. Елдің көпшілік бөлігі Ливан қыратында орныққан. Ең биік жері — [[Курнет-әс-сауда тауы]] (''3088 м''). Ливан мен Антиливан қыраттарының арасында ені 8 — 14 шақырым болатын [[Бека жазығы]] орналасқан. Цитрусты жемістер, [[жүзім]], көкөніс өсіріледі, мәңгі жасыл ағаштар бар. Негізгі өзені — [[әл-Литани]].
==Тарихы==
Б.з.б. 4-мыңжылдықта қазіргі Ливан аумағында [[Финикия|финикиялық]] қала-мемлекеттер болды. [[Рим империясы|Рим империясының]] құрамына енгенге дейін б.з.б. 8 — 1 ғ-ларда әр түрлі мемлекеттердің құрамында болды. 637 ж. Ливанды арабтар жаулап алды. [[Крест жорықтары]]ның нәтижесінде Ливан 1098 — 1289 ж. христиан ордендерінің құрамына кірді. 16 ғасырға дейін елді египеттік [[мәмлүктер]] басқарды. 1516 ж. түрік сұлтаны [[Селим]] І египеттік мәмлүктерді жеңіп, Ливанды [[Осман империясы]]на қосты. Бірақ елдегі билік Ливан әмірлерінің қолында болды. Елді 16 — 17 ғасырларда ''Маан әулеті'', 17 ғасырдың аяғынан 1840 жылға дейін ''Шихаб әулеті''нің өкілдері басқарды. 1840 ж. ''Башир ІІ Шихаб'' тақтан кетіріліп, Ливан қайтадан түріктердің билігіне өтті. 1864 ж. Халықаралық комиссия ([[Франция]], [[Ұлыбритания]], [[Австрия]], [[Пруссия]], [[Ресей]], [[Осман империясы]]) Ливан автономиясын жариялады. 1920 ж. [[Франция]]ның мандаттық жүйесі орнады.
1926 ж. Ливан республика болып жарияланып, конституцияға сәйкес ел президенті — христиан-маронит, үкімет басшысы мұсылман-шиит, парламент төрағасы — мұсылман-сүннит болуы тиіс деп шешілді. 1943 ж. 22 қарашада тәуелсіздік алғаннан кейін елдің ішкі жағдайында саяси, мәдени деңгейдегі қайшылықтар орын алды. Ливан 1948 — 67 ж. аралығындағы араб-израиль соғыстарына қатысты. 1975 ж. мұсылмандар мен христиандар арасында қарулы қақтығыс басталып, ол азамат соғысына ұласты. 1982 жылдан Израиль Ливан аумағының біраз бөлігін басып алды. 1983 жылдың маусым айында Израиль тікұшақтары [[Бейрут]] пен [[Палестина]]ны азат ету ұйымының базалары орналасқан аймақтарды бомбалады. Халықаралық ұйымдардың талабымен 1999 ж. Израиль Оңтүстік Ливаннан өз әскерін әкетуге мәжбүр болды. 2003 ж. Ливанда Қазақстанның консулдығы ашылды. Ливан мен Қазақстан арасында мәдени, ғылыми байланыстар орныққан.
==Экономикасы==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Ливан» бетінен алынған