|
'''Поэма'''<ref name="source1">Қазақстан энциклопедиясы, VII-том</ref> — [[эпос|эпостық]] жанрдың бір түрі; белгілі бір оқиғаны, адам тағдырын, заман шындығын эпикалық не лирикалық үлгідегі өлеңмен сипаттайтын көлемді поэтикалық шығарма. Поэма көбіне сюжетке құрылып, кейіпкерлердің қарым-қатынасын, тартыс-таласын, күйініш-сүйініш, мінез-құлық, іс-әрекеттерін суреттейді. Поэма барлық халықтың әдебиетінде кездесетін көне жанр. Мысалы, ежелгі грек әдебиетінде ''“Илиада”, “Одиссея”'' эпикалық поэмалары, ертедегі орыс әдебиетінде халықтық дастандар (былина) мен ''“Игорь жасағы туралы жыр”'', т.б. поэмалар кеңінен мәлім. [[Александр Сергеевич Пушкин|А.С. Пушкиннің]] ''“Мыс салт атты”'', М.Ю. [[Лермонтов Михаил Юрьевич|Лермонтовтың]] “''Мцыри''”, Н.А. [[Лермонтов Михаил Юрьевич|Некрасовтың]] ''“Русьте кім жақсы тұрады?”'' атты шығармалары поэма жанрының классикалық үлгісі саналады. [[Абай Құнанбаев|Абайдың]]'' “Ескендір”, “Масғұт”'', Ш.[[Құдайбердіұлы|Құдайбердіұлының]] ''“Қалқаман — Мамыр”'', М.[[Абайұлы|Абайұлының]] ''“Медғат — Қасым”'', М.Сералиннің “Гүлқашима”, С.[[Торайғыров, Сұлтанмахмұт|Торайғыровтың]] “Кедей”, “Адасқан өмір”, т.б. шығармалары қазақ әдебиетіндегі поэманың үздік туындылары. Поэма кеңестік дәуірдегі қазақ әдебиетінде кемел жанрға айналды. М.Жұмабаевтың ''“Батыр Баян”'', С.Сейфуллиннің'' “Көкшетау”'', І.[[Жансүгіров|Жансүгіровтің]] “''Құлагер''”, С.[[Мұқанов|Мұқановтың]] “''Сұлушаш''”, Т.Жароковтың “Тасқын”, Ә.Тәжібаевтың “''Абыл''”, қаласыАманжоловтың “Ақын өлімі туралы аңыз”, І.Бекхожиннің “Батыр Науан”, т.б. туындылары поэманың таңдаулы нұсқаларына жатады. 20 ғ-дың 2-жартысында қазақ әдебиетінде поэма жанры айрықша дамыды. Х.Ерғалиевтің “''Құрманғазы''”, Ж.Молдағалиевтің'' “Мен қазақпын”'', Ғ.Іайырбековтің “''Дала қоңырауы”'', І.Мырзалиевтің ''“Қызыл кітап”'', М.Шахановтың ''“Өркениеттің адасуы”'', “Жазагер жады космоформуласы” сияқты идеялық мазмұны терең, көркемдік қуаты жоғары поэмалар қазақ әдебиетінің арнасын кеңейтті.<ref>Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010.ISBN 9965-26-096-6 </ref><ref>“Қазақстан”: ҚазақҰлттық энциклопедиясыэнцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9</ref><ref> Белинский В.Г., Разделение поэзии на роды и виды, т. 5, М.—Л., 1954</ref><ref> Алпысбаев І., Поэма және сюжет, А., 1992</ref><ref> Нарымбетов Ә., 70 — 80 жылдардағы қазақ поэмасы, А., 1999</ref>
==Пайдаланған әдебиет==
<references/>
|
