Ғабит Махмұтұлы Мүсірепов: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
41-жол:
Жазушы қазақ әдебиеттану ғылымы мен сынының дамуына зор үлес қосты. Оның әдебиет мәселелері жайында жазған еңбектері 20 ғасырдың 20-жылдарынан бастап өмірінің соңғы кезеңіне дейін мерзімді баспасөз бетінде қазақ, орыс тілдерінде үздіксіз жарияланып тұрды. Әдеби-сын мақалалары “Суреткер парызы” (1970), “Заман және әдебиет” (1982), “Дәуір дидары” (1986), “Әдебиет – кәсіп емес, өнер” (1987) атты кітаптарында жинақталып, жарық көрді. Мұнда ол әдебиет пен өнердің 20 ғасырдағы даму кезеңіне, сондай-ақ олардың жекелеген елеулі құбылыстарына биік позиция тұрғыдан қарап, ғылыми топшылаулар жасады. Әдебиет тарихына талдау жасап, сөз өнерінің әрбір табысын халықтың рухани қазынасына қосылған құнды дүние ретінде бағалады. Жоғары көркемдік идея мен шығармашылық шеберлікті әдебиет пен өнердің әрбір туындысын талдау үстінде берік, айнымас өлшем ретінде ұстанып, әдеби шығарманың халықтық асыл мұра болып қалуы үшін белсенді түрде үздіксіз күресті.
Көркем аудармада [[О.Генри]], [[С.Тагарао]], [[М.Горький]], [[М.Шолохов]], [[В.Василевская]], [[И.Эренбург]], [[У.Шекспир]], [[А.Островский]], [[Ж.Мольер]], [[Я.Галан]], [[К.Симонов]], [[А.Леонов]], [[А.Сафронов]], [[А.Штейн]], тағы басқа қаламгерлер пьесаларын қазақ тіліне аударды. Мүсірепов белгілі ғалым Г.Ломидзе атап көрсеткендей: “Ол керемет дәлдікпен әрі үйлесімділікпен жұмыс істейтін өте нәзік, өрнекті шебер. Мүсірепов қаламынан жанды бейне, тірі пішін сомдалып, ол суреттеген адам мінез-құлқы мен құбылыстарға кең тыныс, ауқымдылық тән” суреткер болды.
Мүсірепов – көрнекті қоғам, мемлекет қайраткері. 1932 жылдың 4 шілдесінде ол республикаға танымал адамдармен бірлесе отырып, халықтың басына төнген аштық нәубеті жайында БКП(б) қазақ өлкелік комитетіне “Бесеудің хатын” жолдады. Хаттың мазмұны мен көтерген келелі мәселесі Мүсіреповтің қай кезеңде де болмасын халқының қамы үшін күресіп, қоғам алдындағы парызын адал орындаған азамат болғандығын айғақтай түседі. (1990 ж. ұ.Мүсірепов атындағы республикалық балалар мен жасөспірімдер театры “Бесеудің хаты”спектаклін қойды, пьеса авторы – [[Ш.Мұртаза]], қоюшы-режисер [[Р. Сейтметов]]). Мүсіреповтің қоғам қайраткері ретіндегі, қарапайым адам қатарындағы адамгершілік ұстанымдарын айғақтайтын іс-қимылдары жетерлік. Соның бірі 1937 жылы Қазақстан Жазушылар одағындағы жиналыста тағдыры талқыға түсіп, ұсталып бара жатқан Б.Майлинге араша түсіп, “Бейімбет жау болса, мен де жаумын” деген сөзі бүгінгі күні аңызға айналған. Осының салдарынан ол 1938 жылы партия қатарынан шығарылды. Ол сондай-ақ [[Азия]] және [[Африка]] елдері жазушыларының [[Ташкент]], [[Бейрут]], [[Дели]], Алматы конференцияларының белсенді ұйымдастырушыларының бірі болды. Жазушы бейбітшілік күрескері ретінде Алматы мен Мәскеуде ғана емес, [[Париж]], [[Рим]], [[Джакарта]], [[Токио]], [[Каир]], тағы басқа қалаларда өткен халықаралық конференцияларда сөз сөйлеп, күрделі мәселелерді көтерді. Ол 5-сайланған КСРО Жоғарғы Кеңесінің, бірнеше мәрте Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің депутаты болған. 1974 – 75 жылы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің төрағасы қызметін атқарды. Қазақстан Мемл. сыйл. (1970), Қазақстан Академиясының [[Ш.Уәлиханов]] атындағы сыйлығын (1977) алды. 3 мәрте [[Ленин]](1962, 1972, 1974), 2 мәрте Еңбек Қызыл Ту (1957), “Халықтар достығы” (1982) ордендерімен, көптеген медальдармен марапатталған. 100 жылдық мерейтойы қарсаңында (2002) Солт. Қазақстан облысындағы бір ауданға, [[Астана]] қаласындағы көшелердің біріне Мүсірепов есімі берілді. Қазақ мемлекеттік Балалар мен жасөспірімдер театрына есімі берілген, сондай-ақ театр алдына ескерткіш-мүсіні қойылған (2002).<ref>Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8</ref>
==Пайдаланылған әдебиеттер==
<references/>
50-жол:
* [http://abai.kz/content/zhedi-shekenyly-gabittin-zarly-kaigysy-nemese-kairan-til-kairan-soz-nadanga-kadirsiz Ғабиттің зарлы қайғысы немесе «қайран тіл, қайран сөз, наданға қадірсіз!» Жәди Шәкенұлы]
{{Stub: Қазақ мәдениеті}}
{{wikify}}
[[Санат:М]]
[[Санат:Қазақ жазушылары]]
[[Санат:1902 жылы туғандар]]
[[Санат:1985 жылы қайтыс болғандар]]
[[en:Gabit Musirepov]]
[[es:Gabit Musirepov]]
| |||