'''Әдеп'''- қоғамдағы адамдар мінез-құлқына қойылатын [[Этика|этикаэтикалық]]лық талаптардың [[жиынтық]] атауы. Ә-тіңӘдептің қоғамдағы басты қызметі тұлғалық қатынастарды [[адамгершілік]] талаптарына сәйкес ретке келтірумен байланысты. Бұл сипатта Ә.Әдеп мәдениеттің іргелі бір құрамдас бөлігіне жатады. [[Мәдениет|Мәдениеттің]]тің қалыптасу барысында ізгі [[мінез-құлық]] белгілері [[әдептілік]] талаптарына айналып отырған. Ә.Әдеп өлшемдері арнаулы [[қаулы]] арқылы жарияланбайды және олар данышпан адамдардың ойлап тапқан құндылықтары емес. Ә.Әдеп ережелері [[Өркениет|өркениет]] пен [[Мәдениет|мәдениеттен]] сұрыпталып алынған.
Қазіргі заманғы ғылым Ә-тіңӘдептің қалыптасуына әсер еткен 3 басты факторды атап өтеді. Олар : жыныстық қатынасты реттеу арқылы аналық рудың пайда болуы; тайпа мүшелерін өлтіруге тиым салу; қариялар мен балаларға қамқорлық ету ([[Альтруизм|альтруизм]]). Мәдениеттің өзегін салт-дәстүр, Ә.Әдеп құрастырады. Егер соқыр сезім ([[Инстинкт|инстинкт]]) жануарлар тіршілігіне қалай әсер етсе, салт-дәстүр де алғашқы адамдардың іс-әрекеті мен мінез-құлқына, ақыл-ойына сондай әсер етті. Алғашқы рулық қоғамдағы Ә.Әдеп көріністері: “қанға қан, жанға жан” (талион) принципі, сезімнің ақылдан басым болуы, жеке бас бостандығының қауымдық мүдделермен тежелуі т.б. осындай жайттардан байқалады. Дәстүрлі қоғамдағы Ә-тіңӘдептің қарапайым түрін кейін рационалды имандылық қағидалары алмастырды. Алайда бұдан көне Ә.Әдеп жүйесі жоғалып кетті деген ой тумайды. Себебі көне мәдениет қазіргі ұлттық мәдениеттің архетипі қызметін атқарады. [[Қазақ]] халқының ұлттық Ә.Әдеп жүйесі сонау көшпенділер мәдениетінен нәр алады. Ол қазіргі [[заман]] талаптарына сәйкес жаңара түскенімен, бастапқы негізін сақтап келеді. <ref>Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8</ref>
[[Қатысушы:Aimbetova Diana|Aimbetova Diana]] 11:46, 2011 ж. маусымның 10 (ALMT)
