Аңырақай шайқасы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
18-жол:
'''Аңырақай шайқасы''' ([[1729]] ж., кей деректерде [[1730]] ж.) — біріккен қазақ қолының жоңғар басқыншылығына қарсы жүз жылдық азаттық соғысында бетбұрыс жасаған ең ірі жеңісі.
 
Саяси және әскери бірлікке қол жеткізген үш жүз жасақтары [[1728]] ж.жылы бастап, [[Балқаш]] пен [[Шу]] бойына қарай жылжып, ұрысқа әзірлене бастады. Бұл кезде [[жоңғарлар]] қазақ жерін тұтастай иелену ниетінде еді. Қазақтардың әрекетін сезген олар да Шу мен Балқаштың оңтүстігінде үлкен шеп құрды.
 
Үш жүз жасақтары шешуші шайқас алдында [[Хантау|Хантауында]]ында, [[Сұңқар таутауы|Сұңқар тауында]] ында (кейін бұл жер Әбілқайыр тауы аталды) жиналды. Шайқас солтүстігі Балқаш, оңтүстігі [[Отар даласы]], батысы Шу, шығысы [[Күрті]]геКүртіге дейінгі аралықтағы жерлерде өткендігін осы өңірлерде жиі кездесетін қазақ, қалмақ қорымдары дәлелдейді. [[Аңырақай]] аталатын да осы өңір. Бұл шайқаста (40—45 күн) қазақтар ірі жеңіске жеткен.
Үш жүз жасақтарының қимылын үйлестіру міндетін бас қолбасшы [[Әбілқайыр хан]] жүзеге асырды. Көптеген қазақ батырлары соғыс өнерін жетік білетіндігін көрсетті. [[Ұлы жүз]] қолын [[Жолбарыс хан]] мен [[Төле би]], [[Орта жүз]] қолын [[қанжығалы]]Қанжығалы [[Бөгенбай]], [[шақшақ]]Шақшақұлы Жәнібек|Шақшақ [[Жәнібек]], [[қаракерей]]Қаракерей [[Қабанбай]], [[Кіші жүз]]діжүзді [[тама]]Тама [[Есет]], [[шекті]]Шекті [[Тайлақ]] т.б. батырлар басқарып, үлкен ерлік көрсетті. Қазақ садақшыларының жеке жасағын ошақты [[Саурық батыр]] басқарды. Шайқасқа болашақ қолбасшы [[шапырашты]]Шапырашты [[Наурызбай]] да қатысқан.
 
Бұл шайқаста көптеген батырлар жекпе-жекке шықты. Бұл соғыста көптеген атақты батырлар қаза тапты. Соққыдан есін жия алмай қалған қалмақтар сусыз сортаң жерде шөлге ұшырап, одан әрі соғыса алмай [[Аягөз]], [[Шар]]ғаШарға қарай жөңкіле қашты.
 
Қазақтар бұл соғысты әрі қарай дамыта алмады. Оған шайқастың соңында [[Болат хан]] жараланып, қайтыс болғаннан кейін басталған тақ үшін талас кедергі келтірді. Көпшілік Болат ханның баласы жас [[Әбілмәмбет]]тіӘбілмәмбетті қолдады. Бұған наразы болған [[Әбілқайыр хан|Әбілқайыр]] майдан даласын тастап, Кіші жүздің қолын [[Ырғыз]] арқылы батысқа алып кетті. Орта жүз қолы [[Сәмеке хан]] соңынан солтүстікке бет алды. Бірақ Аңырақай шайқасындағы жеңіс қазақ халқының рухын көтеріп, болашаққа деген сенімін бекітті.
 
Халқымыз үшін Аңырақай шайқасының маңызы орыстардың [[Бородино шайқасы|Бородино даласындағы]], [[Еуропа]]ның біріккен қолының [[Ватерлоо ifq0fcs|Ватерлоо]], [[КСРО]] халықтарының [[Ұлы Отан соғысы|Ұлы Отан соғысындағы]]ндағы [[Сталинград шайқасы|Сталинград]] түбіндегі жеңістерімен бірдей.<ref>Қарағанды. Қарағанды облысы: Энциклопедия. - Алматы: Атамұра, 2006. ІSBN 9965-34-515-5</ref>
 
==Қосымша мәліметтер==
35-жол:
==Пайдаланылған әдебиеттер:==
Қазақстан балалар энциклопедиясы
 
 
[[Санат:Қазақстан тарихы]]
[[Санат:А]]
 
{{Stub:Қарағанды облысы: Энциклопедия }}
{{wikify}}
 
[[ru:Анракайская битва]]