'''Пантомима''' <ref> Орысша-қазакшатүсіндірмесөздік: Ғылымтану. Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын- Павлодар: ҒӨФ «ЭКО», 2006.
ISBN 9965-808-78-3</ref> <ref name="source1"> [[Қазақ Энциклопедиясы]] </ref>(грек. ''{{lang-el|pantomіmos''}} – еліктеу арқылы немесе дене қимылдарымен ғана өнер көрсететін актер) – сахналық өнердің көркем образ мәнері дене қозғалысы, қимыл мен ым арқылы жасалатын түрі. [[Еуропа|Еуропадағы]] '''Пантомима''' өнерінің қайнар көзі [[Ежелгі Грекия]] мен [[Рим]] театрына саяды. Орта ғасырда гистриондар, скоморохтар, жонглерлер өз ойындарында Пантомиманы қолданды. 16 ғасырдың ортасы мен 18 ғасырда итальян халық театры – дель арте комедиясында қайта жанданды. 19 ғасырда әйгілі [[Пьеро]] маскасын жасаушы Ж.Б. [[Дебюро]] ([[Франция]]) және Дж. [[Гримальди]] ([[Ұлыбритания]]) Пантомиманы жеке театр ойыны түрінде одан әрі дамытты. 1930 және 1970 жылдардың басындағы Пантомима өнерінің үздік шеберлері: Ж.Л. [[Барро]], М.[[Марсо]] ([[Франция]]), Л.[[Фиалка]] ([[Чехословакия]]), Х.[[Томашевский]] ([[Польша]]). Пантомиманың музыка, ән сүйемелімен орындалатын арнайы түрі [[Индонезия]], [[Үндістан]] және [[Азия|Азияның]] басқа елдерінде де кеңінен тараған. Ресейде көптеген халық ойындары мен әдет-ғұрыптар құрамында Пантомима болды. 19 ғасырда ойын-сауықтар мен цирктерде көрсетілді. 1910 ж. реж. К.А. [[Марджанов]], Н.Н. [[Евреинов]], В.Э. [[Мейерхольд]] Пантомиманы театр өнерінде пайдаланды. Қазір Пантомима мим (бір актер) өнерін де қамтиды. Кезінде Кеңес Одағында Пантомиманың екі түрі де дамыған. 20 ғасырдың 20 – 30-жылдары қазақ театры спектакльдерінде де (І.[[Қуанышбаев]], Е.[[Өмірзақов]], т.б. актерлер ойынында) '''Пантомима''' элементтері ішінара бой көрсетті.<ref>Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8</ref>
