Мұхаммед әл-Бұхари: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

name = Muhammad ibn Ismail al-Bukhari

| image =

| signature_size =

}}

'''Мұхаммед бин Исмаил Әбу Абдаллах әл-Жуфи әл-Бұхари''' (810 — 870) — [[дін|діни]] қайраткер, каламшы ғалым. [[Бұхара|Бұхарада]] [[иран|иран]] тектес әулетте дүниеге келіп, Хартанка ([[Самарқан|Самарқан]] қ-ның маңайы) елді мекенінде қайтыс болды. 10 жасында хадистерді ([[Пайғамбар|Пайғамбар]] туралы [[аңыз|аңыздар]]) оқып үйрене бастаған Бұхари ғажайып зерделілігімен көзге түседі.[[Хадис|Хадистерді]] жасөспірім кезінде Меккеге қажылық сапарында жинап келіп, кейіннен халифаттың түкпір-түкпірін аралап (Мысыр, Ирак, Хорасан, т.б.), хадистерді жан-жақты зерттеді. Ол мыңнан астам шейхтардан хадистер тыңдаған. Бұхари [[Мұхаммед пайғамбар|Мұхаммед пайғамбар]] туралы айтылған ең анық (сахих) аңыздарды жинақтауды мақсат етті. Сол кездегі мұхаддистерге тән сыншылдықпен жұртшылыққа сол заманда кең тараған 600 мың хадисті, сонымен қатар хабаршылардан өзі жазып алған тағы да 200 мың хадисті зерттеуден өткізіп, олардың ішінен еш мінсіз, шыншыл деп тек 7400 хадисті іріктеп алады. Солардың “әл-Жами ас-Сахих” жинағын түзді, оны әдетте қысқаша “ас-Сахих” деп атайды. Б-дің “ас-Сахих” жинағы мұсылман әлемінде танымал “Алты (шыншыл) кітап” (“Әл-кутуб ас-ситта”) деп аталатын хадистер жинақтарының қатарына жатады. Қалған бесеуі — “Мүслим әл-Кушайри”, “Әбу Дауд ас-Сиджистани”, “Мұхаммад ат-Тирмизи”, “ән-Насан” және “Ибн Мәджи” жинақтарында Б. өз жағынан хадистерді алғаш рет сюжет (оқиғалар желісі) бойынша құрастырып, бұрын кездеспеген Пайғамбар мен сахабалардың өмірбаянына байланысты, сол сияқты тарихи, этнографиялық материалдарды ұсынды. “ас-Сахих” [[мұсылман|мұсылман]] елдерінде көп мәрте қайта басылды, сол сияқты ағылшын, француз, т.б. тілдерге де аударылған. [[Суннит|Сүнниттер]] үшін “ас-Сахих” [[Құран|Құраннан]] кейінгі екінші кітап болып есептеледі. 20 ғ-дың 90-жылдарында Б-дің отаны [[Өзбекстан|Өзбекстанда]] ғұлама есімі қайта жаңғырып, оның хадистер жинағы өзбек тіліне аударылып, жарық көрді. Бұхари сондай-ақ, хадистерді жеткізушілердің ғұмырнамаларынан тұратын “ат-Тарих әл-кабир” еңбегінің және Құранға түсіндірменің (“Тәфсир әл-Құран”) де авторы.<ref>“Қазақ Энциклопедиясы”, II-том</ref>

[[Image:AlBukhari Mausoleum.jpg|thumb|right|Мұхаммед әл-Бұхаридың [[Самарқанд]] жақтағы кесенесі, [[Өзбекстан]]]]