Жұма намаз: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
52-жол:
==Жұма намазының дұрыс орындалу шарттары==
# Жұма намазы оқылатын жердің қала немесе қалаға лайық болуы қажет. Бұл жайлы [[Хазіреті Әли]]: «Жұма намазы, тәшриқ тәкбірлері, [[Рамазан]] және [[Құрбан айт]] намаздары нөпір қала немесе аймактарда оқылады», - дейді. Имам Ағзам осыған қарап, үкім шығарған. Яғни, оның көзқарасы бойынша, әкімі, көшесі, базары бар отырықты жер «нөпір қала» болып саналады. Әбу Юсуп бойынша, халқы үлкен мешітке сыймайтындай қарақұрым болған жерлерді қала санаса, Имам [[Мұхаммед]] басшылардың қала санаған жерлерін қала деп есептейді. Жұма намазы шағын отырықшы жерлерде де оқыла алатыны жайлы дәлелдер бар. Әбу һурайра [[Бахрейн|Бахрейнде]] қызмет етіп жүрген кезінде Хазіреті Омардан Жұма намазы жайлы сұрайды. Ол «Жұма намазын қайда болсаңдар да оқындар» деп жауап қатады. Ибн Аббас Жұма намазын Мединедегі Пайғамбар мешітінен кейін алғаш рет
# Жұма намазын оқтын имамның үкімет тарапынан рұқсаты болуы керек. Ханафи құқықшылары бойынша, Жұма намазы үшін де солай. Олар мына хадиске сүйенеді: «Кімде-кім Жұма намазын мен өмірде болған кезімде немесе менен кейін әділ немесе залым бір имам (басшы) болғанда, оны місе тұтпай немесе терістеп, оны тәрк етсе, [[Аллаһ]] оған берекет бермесін және ісін бітірмесін» (ибн Мажа, Иқама, 78). Міне, осы хадисте Жұма намазының парыз болуы үшін әділ болсын, залым болсын бір басшының болуы қажет екенін айтқан. Өйткені үкіметтен рұқсат алмаса, бүлік шығу ықтималы бар. Бірақ басшылар Жұма намазына мән бермесе немесе себепсіз мұсылмандардың намаз оқуына кедергі жасаған жағдайда, мұсылмандар бір имамның артына тұрып, Жұма намазын оқуларына болады. Имам [[Мұхаммед]] мына дәлелге сүйенеді: Хазіреті Осман [[Медине|Мединеде]] қоршаула қалған кезде сырттағы сахабалар Хазіреті Әлидің артына тұрып, Жұма намазын оқыған.
# Жұма намазы дұрыс болуы үшін, Әбу Ханифа бойынша, имамнан тыс ең аз үш адам, Әбу Юсуп және имам [[Мұхаммед|Мұхаммедтің]] көзқарасы бойынша, екі ер кісінің болуы шарт. Дәлелдері «[[Аллаһ|Аллаһтың]] зікіріне (Жұма намазына) ұмтылыңдар» (Жұма, 62/9) аятындағы «ұмтылыңдар» етістіғі көпше түрде қолданылған. Әбу Ханифа - үш, қалған екеуі - екі адамды көп ретінде қабыл еткен. Бұл жерде бір қалада бірнеше жерде Жұма намазының оқылуын айта кеткен жөн.
# Жұма намазы оқылатын жердің халыққа ашық болуы. Өйткені Жұма намазы - [[Ислам|Исламның]] рәмізі мен діннің ерекшеліктерінің бірі. Имам есігін құлыптал, Жұма намазы оқыса, намазы дұрыс болмайды.
# Уақыт. Жұма намазының уақыты - бесін намазының уақыты. Әнас ибн Маликтің бізге: «[[Аллаһ]] Елшісі Жұма намазын күн батысқа ауа бастағанда оқитын» (Бухари, Жума, 16) - деген сөзі жеткен. Пайғамбарымыз (с.а.у.) Му'саб ибн Умейрді һижрадан бұрын мұғалім етіп, [[Медине|Мединеге]] жіберген кезінде оған күн батысқа ауа бастағанда Жұма намазын оқуын айтқан.
# Хұтпа. Жұма сүресіндегі «[[Аллаһ|Аллаһтың]] зікіріне ұмтылыңдар» аяты - Жұма намазы мен хұтпасы. Хазіреті Пайғамбар хұтпасыз ешқандай Жұма намазын оқымаған. Хұтпа шарт болмағанда кейде оны тәрк ететін еді. Жамағайын алдында хұтпа оқылуы керек. Хұтпа оқылып жатқан кезде жамағат болмай, біткеннен кейін келсе, намаздары дұрыс болмайды. Жамағайын хұтпаны естулері шарт емес. Жалпы сол жерде болса жеткілікті. Хұтпа кезінде жолаушы болса да, жалпы ғибадат етумен міндеттелғен бір ер кісінің болуы жеткілікті.
Әбу Ханифа бойынша, хұтпаның шарты
[[Аллаһ|Аллаһты]] зікір етуден тұрады. Сол себепті
хұтпаны хұтпаға ниет етіп, «Әлхамду
«Аллаһты зікір етуге асығыңдар» алтында
зікірдің аз болуы мен көп болуы жайында
мәселе қозғалмаған. Хазіреті Осман халифа
кезінде алғаш жұма хұтпасында «Әлхамду
лилләһ» дегеннен кейін қобалжыт тілі
▲ша, хұтпа - хұтпа делінетіндей айтылуы
керек. Бұл - әт-тәхият, мадақ және салауат
пен мұсылмандарға дұға ететіндей көлемде
болмақ.
==Хұтпаның уәжіптері
1. Хұтпаны тік тұрып және адамдарға қа-
рап оқу.
|