7842
өңдеме
Кремний — нұсқалар арасындағы айырмашылық
Түйіндемесі өңделмейді
|
[[Сурет:Silicon.svg|thumb|right|100px|Кремний ''Sі'']]
'''Кремний''' (''Sіlіcіum''), Sі – элементтердің периодтық жүйесінің ІV тобындағы элемент. Тұрақты 3 [[изотоп]]ы – 28Sі, 29Sі және 30Sі бар. Жер қыртысындағы мөлшері 29,5%. Табиғатта оттектен кейінгі көп тараған элемент.
==Ашылуы==
Кремнийді алғаш рет [[1811]] жылы [[Жозеф Луи Гей-Люссак|Гей-Люссак]] пен [[Луи Жак Тенар|Л.Ж. Тенар]] ашқан. [[1824]] – [[1825]] жылдары [[Швеция|швед]] химигі [[Йёнс Якоб Берцелиус|Я.Берцелиус]] фторлы кремнийді калиймен тотықсыздандырып, ал [[1865]] жылы орыс ғалымы [[Николай Николаевич Бекетов|Н.Н. Бекетов]] төрт хлорлы кремний мен [[мырыш|мырышты]] әрекеттестіріп жеке бөліп алған.
==Физмкалық қасиеті==
Кремнийдің түсі күңгірт-сұр, шайырдай жылтыр, салмағы 2,32 г/м<sup>3</sup>, балқу t 1420С, қайнау t 2600С-қа жуық. [[Өнеркәсіп|Өнеркәсіпте]] Кремний кремнеземді қыздырып, кокспен тотықсыздандыру, ал таза кремний төрт хлорлы кремнийді мырыш буымен [[Тотықсыздандырғыш|тотықсыздандыру]] арқылы алынады.
Қыздырғанда [[сутек|сутектен]] басқа кез-келген бейметалмен қосыла алады. Төменгі температурада [[Инертті газдар |инертті]]. Таза кремний [[темір]], [[мыс]], [[алюминий]], [[қорғасын]] қорытпаларында қолданылады. Ол мұндай қорытпалардың [[қышқылдар|қышқылдарға]] төзімді, мықты,[[электр|электрлік]] және [[магнит|магниттік]] қасиеттерін арттырады.
==Қолданылуы==
[[Техника|Техникада]] шала өткізгіштер ретінде пайдаланылады. <ref name="source1"> "Қазақ энциклопедиясы"</ref>.
| |||