Кальций: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
[[Сурет:Calcium.svg|thumb|right|100px|КАЛЬЦИЙ ''Ca'']]
'''Кальций''' IV период, II топтың негізгі топшасының элементі. Реттік немірі 20, ендеше ядросында 20 [[протон]] мен 20 [[нейтрон|нейтроны]] бар (А<sub>r</sub>=40), [[электрон|электрондарының]] жалпы саны да 20. Кальцийдің электрондық [[формула|формуласы]] ls<sup>2</sup>2s<sup>2</sup>2p<sup>6</sup>3s<sup>2</sup>3p<sup>6</sup>4s<sup>2</sup>, валенттілік электрондары 4s<sup>2</sup> болғандықтан кальций косылыстарында II [[Валенттілік|валентті]].<ref>Химия: Усманова М. Б., Сақариянова Қ. Н. Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық, 2-басылымы, өңделген, толықтырылған. - Алматы: Атамұра, 2009. - 288 бет. ISBN 9965-34-929-0</ref>
==Табиғатта таралуы==
13-жол:
==Физикалық қасиеттері==
Кальций ақ түсті, жеңіл (р=1,55 г/см<sup>3</sup>), сілтілік металдардан қаттырақ зат, t°балқу = 851°С, керосиннің астында сақталады.
Ат. н. 20; ат. м. 40,08; балқу t 842°С; қайнау t 1495°С тығыздығы 1,55 г/см<sup>2</sup>. Кальцийді [[1808]] жылы [http://chem100.ru/index.htm ағылшын ғалымы Г.Дэви] ашқан. Түсі [[күміс|күмістей]] ақ, жеңіл [[металл]], белгілі [[изотоп|изотоптары]] 14, табиғи изотоптары 6. Негізгі [[минералдар|минералдары]]: [[кальцит]], [[ангидрит]], [[гипс]], [[флюорит]], [[апатит]], т.б.
==Химиялық қасиеттері:==
Line 28 ⟶ 30:
Осы [[реакция|реакциялардың]] барлығында кальций - [[тотықсыздандырғыш]].
[[Оттек|Оттекпен]] оңай әрекеттесіп, қыздырғанда жанады. [[Металлоидтар|Металлоидтармен]] тікелей әрекеттеседі. Кальций металын өнеркәсіпте екі жолмен алады:
# [[электролиз]] әдісімен алу үшін балқыған [[Калций хлориді]] (CaCl<sub>2</sub>) арқылы тұрақты [[ток]] жіберіп, [[катодт|катодта]] таза Калций металын алады;
# екінші әдіс Al не Mg ұнтағының [[әктас|әктаспен]] аралас қоспасын [[вакум|вакумда]] 1100 – 1200°С-та қыздыру арқылы алады. Калций көмегімен [[уран]], [[торий]], [[ванадий]], [[хром]], [[цирконий]], [[бериллий]], [[тантал]] сияқты қиын балқитын, сирек те шашыранды, ілеспе металдарды тотықсыздандырып өндіреді.
==Қолданылуы==
Калций [[инертті газ|инертті газды]] тазартып [[болат]], [[никель]], [[мыс]], т.б. металдарды балқыту үшін қоспа ретінде пайдаланылады.
<ref name="test">Қазақстан Энциклопедиясы</ref>
{{Менделеевтін периодтык кестесі}}
Line 39 ⟶ 46:
[[Санат:Химиялық элементтер]]
[[Санат:Оқулық]]
[[Санат:Химия]]
| |||