Аустралия (құрлық): Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Құрлық жерінің басым көпшілігі жазық және оның 95%-тен астамының биікт.биіктігі 600 м-ден аспайды. Орограф.Орографиялық ерекшеліктеріне қарай жер бедерін 3-ке бөлуге болады.

* Батыс Құрлық таулы үстіртінің орташа биікт 400—500 м, үстірттің шығысында (кұрлықтың орталық тұсында) Макдоннелл жотасы (1.510 м), солтүстігінде Кимберли алқабы (биікт.биіктігі 936 м), оңтүстікөлібатыста Дарлинг (582 м) жоталары жатыр.

* Орталық ойпаттың биікт.биіктігі 100 метрден аспайды, ал Құрлықдағы ең темен жер — Эйр көлінің маңы (мұхит деңгейінен 12 м төмен орналасқан). Ойпаттың оңтүстікөлібатысында Флиндерс, Маунт-Лофти жоталары бар.

Құрлықтың басым бөлігін тропиктік (18°—30° оңтүстік ендік), ал солтүстігі мен оңтүстігін субтропиктік белдеу алып жатыр. Шығыс жағала-уыныңжағалауының климаты — тропиктік теңіздік, Күн радиациясы үнемі жоғары, ашық күндер басым.

Тұрақты аяз тек оңтүстікөлішығоңтүстік-тағышығыстағы Құрлық Альпісінде (-22°С-қа дейін) байқалады. Үлкен суайрық жотасының Тынық мұхиттан соғатын ылғалға бөгет жасауы, құрлықтың бүкіл орталық аймағының климатының кұрғақ болуына әсерін тигізеді. Құрлық жерінің 40%-ке жуығында жауын-шашын мөлш.мөлшері 250 мм-ден аспайды.

Құрлықтың іргетасын, негізінен, Құрлық платформасы мен Шығыс Құрлық геосинклинальді белдеуі құрайды. Платформа құрлықтың батысын, Сент-Винсент шығанағына дейінгі орталығын және оның Арафур т. астындағы бөлігін, Жаңа Гвинея аралының оңтүстігін қамтиды. Геосинклиналь белдеуі Кейп-Йорк түбегінен басталып, Тасмания аралымен бітеді. Құрлық платформасының түпкі негізі (архей-төм. протерозой) күшті метаморфтану салдарынан гнейс пен гранитке айналған жанартаулық жыныстар мен терригенді шөгінділерден тұра-ды. Архей жыныстары Пилбара мен Калгури жақпарларында, солтүстікте Кимберли үстірті мен Антрим тауларында және Арнхемленд түбегінің солтүстікөлібатысында кездеседі. Протерозой шөгінділері Батыс Құрлықның Наллагайн, Кимберли үстірті ойыстарында, Карпентария шыганағының оңтүстікөлібатысында көп ұшырасады. Платформаның солтүстікөлібатысындағы Үлкен құмды шөлде триас, юра шөгінділеріне толы Каннинг ойысы, Үлкен шығанақтың солтүстік жағасында палеоген жыныстары басып жатқан кайнозой дәуірінің Юкла ойысы бар. Шығыс Құрлық геосинклиналь белдеуі батыстан шығысқа қарай біртіндеп алмасатын каледондық (Аделаида) және герциндік (Жаңа Англия) жүйелерден құралған. СолтүстікөлітенСолтүстіктен оңтүстікке қарай Карпентария шығанағы, Үлкен Артезиан және Муррей алаптары сияқты бірнеше ойыс жатыр.