Түсті металлургия: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
77-жол:
Қазіргі кезде елімізде мыс негізінен Жезқазған мен Балқаштың кен-металлургиялық
комбинаттарында (КМК) өндіріледі. Бұл қос кәсіпорында мыс алудың барлық сатылары бар.
==Ауыр металдар өндірісінің географиясы: шикізат көздеріне бағытталуы==
Ауыр металды кендердің қурамы өте көп болып келеді.
Оларды тиімді пайдалану үшін шикізатты кешенді өңдейтін комбинаттар
құрылған. [[Шымкент|Шымкентте]] қорғасыннан баска 14 түрлі өнім алынады.
Ауыр металдарға [[Күкірт|күкірт]] ілесіп жүреді. Оның кендегі мөлшері
40%-ға дейін жетеді ([[Шығыс Қазақстан|Шығыс Қазақстандағы]] Николаев кеніші). Балқыту
кезінде улы күкіртті газ пайда болады. Газды бөліп алып,
оны күкірт қышқылына айналдырады. Бұның қоршаған ортаға
тигізер зияны мол.
Ауыр металдардың тағы бір ерекшелігі - құрамында пайдалы
[[Компонент|компоненттердің]] аз болуы. Сондықтан балқыту зауыттары шикізат
көзіне таяу орналасады. Бұл - оларды орналастырудағы негізгі
принцип.
Ондай кендерді байыту үшін, әр компонентті біртіндеп ала отырып
көп кезеңді [[Флотация|флотация]] қолданады. [[Концентрат|Концентратты]] арнаулы
пештерде балкытып, тазартылмаған металл алады. Оны шақпақтап
(зиянды қоспалардан тазартып), таза шақпақталған металл алады.
Біздің елімізде ауыр түсті металдарды - мыс жөне қоргасын-мырыш
([[Полиметалл|полиметалл]]) өндірісі салалары шығарады.
Концентраттағы металдың аз мөлшері (20-30%) мен [[Энергия|энергияны]] аз
қажет етуіне байланысты, мыс өндірісінің зауыттары [[Шикізат|шикізатқа]] таяу салынады.
Мыс қоры Қазақстанның барлық аудандарында бар, ең үлкендері Орталық пен
Шығыста.
[[Сурет:Ауыр және бағалы металдар металлургиясы.png|px220|right|thumb]]
Қазіргі кезде елімізде мыс негізінен [[Жезқазған]] мен [[Балқаш|Балқаштың]] кен-металлургиялық
комбинаттарында (КМК) өндіріледі. Бұл қос кәсіпорында мыс алудың барлық сатылары бар.
Қоргасын және [[Мырыш|мырыш]] өнеркәсібінің ортақ шикізат базасы - [[Полиметалл|полиметалл]]
кендері бар. Ұзақ уақыт бойы олардың қоры жөнінен
Шығыс пен Оңтүстік алда болды. Шығыстың кенінде қорғасынға
қарағанда мырыш көп. Керісінше, Оңтүстіктің кенінде мырышқа
қарағанда, корғасын көп. Қорғасын, мырыш өнеркөсібінде [[Концентрат|концентраттың]]
құрамында металл көбірек болады (45-65%).
Біздің еліміздегі полиметалл ендірісінің басты ауданы - [[Кенді Алтай|Кенді Алтай.]]Мұнда 3 ірі орталық бар - [[Зырянов Кен Байыту Кешені|Зырян]], [[Риддер]] жөне [[Өскемен|Өскемен.]]Олардың арасында өзіндік «[[Еңбек бөлінісі|еңбек бөлінісі]]» қалыптасқан. Оны Өскемен
СЭС-ның арзан қуатына байланысты орналастырған. Бірақ ол
қорғасын өндірісімен құрамдастырылған.
Риддерде қорғасын мен мырыш өнеркәсібінің барлық кезеңдері
— кенді ендіруден бастап, металл жөне қорытпа алуға дейінгі кезеңдер түгел бар.
Еліміздің оңтүстігіндегі полиметалл өнеркәсібінің ірі орталығы- Шымкент. Мұнда да
Өскемендегі сияқты «өндірістің жоғарғы қабаттары» жолға қойылған.
| |||