Шүрілдектер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Шүрілдек дегенді Шүрілдектер дегенге жылжытты
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
{{Taxobox
'''Шүрілдек''' ([[Латын тілі|лат.]] Charadrіus) – [[татрең тәрізділер отряды|татрең тәрізділер отрядының]] бір туысы. Бұл құстардың дене тұрқы 15 – 25 см, мойны, [[аяғы]] қысқа, [[тұмсығы]] түзу, аса ұзын болмайды. Арқасы сұрғылт немесе саз түстес, бауыры ақ, кейбіреуінің жемсауында көлденең орналасқан жирен жолағы болады. Қанаты үшкір. Жерде жақсы жүгіреді. Жер шарында кең тараған ([[Антарктика|Антарктикада]] ғана кездеспейді), 23 түрі бар. [[Қазақстан|Қазақстанның]] барлық аймақтарында кездесетін 7 түрі:
| name = Шүрілдектер
 
| image = Killdeer23.jpg
| image_width = 250px
| image_caption = ''[[Charadrius vociferus]]''
| regnum = [[Жануарлар]]
| phylum = [[Хордалылар]]
| classis = [[Құстар]]
| ordo = [[Татреңтәрізділер]]
| familia = [[Charadriidae]]
| subfamilia = [[Charadriinae]]
| genus = '''''Charadrius'''''
| genus_authority = [[Карл Линней|Линней]], 1758
| subdivision_ranks =
| subdivision =
| synonyms = ''Aegialites'' / ''Aegialitis''
}}
'''ШүрілдекШүрілдектер''' ([[Латын тілі{{lang-la|лат.]] CharadrіusCharadrius}}) – [[татрең тәрізділер отрядытатреңтәрізділер|татрең тәрізділер отрядыныңтатреңтәрізділер]] отрядының бір туысы. Бұл құстардың дене тұрқы 15 – 25 см, мойны, [[аяғы]] қысқа, [[тұмсығы]] түзу, аса ұзын болмайды. Арқасы сұрғылт немесе саз түстес, бауыры ақ, кейбіреуінің жемсауында көлденең орналасқан жирен жолағы болады. Қанаты үшкір. Жерде жақсы жүгіреді. Жер шарында кең тараған ([[Антарктика|Антарктикада]] ғана кездеспейді), 23 түрі бар. [[Қазақстан|Қазақстанның]] барлық аймақтарында кездесетін 7 түрі:
[[Сурет:Plover eggs.jpg|thumb|150px|Шүрілдектің жұмырқалары]]
 
*[[қарғылы шүрілдек|қарғылы шүрілдек]] (''[[Charadrius hiaticula)]]'')
*[[шау шүрілдек|шау шүрілдекшаушүрілдек]] (''[[Charadrius dubius)]]'')
*[[жуантұмсық шүрілдек|жуантұмсық шүрілдек]] (''[[Charadrius leschenaultii)]]'')
*[[келтетұмсық шүрілдек|келтетұмсық шүрілдек]] (''[[Charadrius mongolus)]]'')
*[[сарысағақ шүрілдек|сарысағақ шүрілдек]] (''[[Charadrius asiaticus)]]'')
*[[шығыс шүрілдек|шығыс шүрілдек]] (''[[Charadrius veredus)]]'')
*[[теңіз шүрілдек|теңіз шүрілдек]] (''[[Charadrius alexandrinus)]]'')
 
Жиі кездесетін шау шүрілдектің дене тұрқы 18 см-дей, салм. 30 – 40 г. Тұмсығы қысқа, аяғы да онша ұзын емес. Арқасы қоңыр сұр, бауыры – ақ, басы, мойны және жемсауы – қара ала. Жер бауырлай ұшады, шапшаң жүгіреді, малта тастардың арасынан оларды байқау оңай емес. Ұсақ жәндіктермен қоректенеді. Жыл құсы. [[Қазақстан|Қазақстанға]] наурыздың ортасында ұшып келіп, жерді шұңқырлап, төсенішсіз ұя жасайды. Ондағы 4 ала жұмыртқаны ата-енесі кезек басып, 24 – 26 күнде балапан шығарады. Жылына 2 рет жұмыртқалайды. Қыркүйектің аяғында қыстау үшін [[Африка]] мен [[Азия|Азияның]] оңтүстігіне ұшып кетеді.
Line 20 ⟶ 36:
| [[Сурет:Charadrius_hiaticula_He.jpg|thumb|150px|қарғылы шүрілдек (Charadrius hiaticula)]] || [[Сурет:Charadrius mongolus P4233532.jpg|thumb|150px|келтетұмсық шүрілдек (Charadrius mongolus)]] || [[Сурет:Charadrius asiaticus.jpg|thumb|150px|сарысағақ шүрілдек (Charadrius asiaticus)]]
|-
| [[Сурет:Charadrius_dubius_4_(Marek_Szczepanek).jpg|thumb|150px|шау шүрілдекшаушүрілдек (Charadrius dubius)]] || [[Сурет:Greater Sand Plover.jpg|thumb|150px|жуантұмсық шүрілдек (Charadrius leschenaultii)]] || [[Сурет:Oriental Plover.jpg|thumb|150px|шығыс шүрілдек (Charadrius veredus)]]
|}
 
 
 
==Видео==
[[Сурет:Greater Sand Plover wynnum.ogg|thumb|300px|left|Шүрілдек]]
<br><br><br><br><br><br><br><br><br><br><br><br><br><br><br><br>
 
==Сілтемелер==
[[Қазақ Энциклопедиясы|"Қазақ Энциклопедиясы"]], 9 том
 
==Пайдаланған әдебиет==
<references/>
 
{{ornitology-stub}}
{{wikify}}
 
[[Санат:Татреңтәрізділер]]
 
[[br:Charadrius]]