Аламан тышқаны: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Жаңа бетте: «Түсіндірме сөздікте» егіске үлкен зиян келтіретін ...тышқанның түрі деген түсінік берілген. |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
«Түсіндірме сөздікте» егіске үлкен зиян келтіретін ...тышқанның түрі деген түсінік берілген. «... ке-
міргіштердің ішіндегі ең зияндыларының бірі болып
саналатын аламан деген аң жиі кездеседі» (Ә. Бірмағам-.
бетов, азаст. геогр.).
«аза Совет Энциклопедиясында» бүл (СЭ) тыш-
анның түр-түсі толығыра жазылған (I том). Сондағы
сипатына арай «аламан» атауын түгінің түрлі-түсті
болуымен байланыстыра «ала» сөзінен шытьі деп бол-
жау да теріс кәрінбейді. Алайда тышанның аласы
жалғыз ол емес екендігін, әрі көптеген тағы хайуандар
атауына осылатын -ан жрнағының (арыстан, бүлан,
үлан т. б.) бүл жерде «ала» сөзіне тікелей жалғанбай,
«м» дыбысының дәнекер болуын еске алса, «ала» сөзі-
мен байланыстыру көңілге онша онымды болып шы-
пайтын тәрізді.
Монғол тілінде «алам» біздегі «ін» мағынасында
олданылады (Мон.-аз. сөз., 1954). Осыны тілге тиек
етіп, «алам» түлғасына -ан жрнағы осылып, «аламан»
атауы пайда болған (азаша: індегі аң, іннің аңы бол-
ма ой) деген жорамалға да көңіл толмайды. Өйткені
аң, тышан атаулының кебі інді мекендейді, соны үя
етеді. Бүл жағдайда, барлы тышан түымдаса «ала-
ман» атауы неге телінбеген деген сүрау тууы да
орынды.
Біздің болжауымызша, «аламан» атауы —«ін» мағы-
насын беретін «алам» сөзімен байланысты болса керек.
Әрине, бүл жерде біз «аламані» атын оның інде труы-
мен үштастырудан аулапыз. Сез болып отырған тыш-
|