Түркітану: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
'''Түркітану''', түркология – [[түркі тілдері|түркі тілінде]] сөйлейтін халықтардың тілін, [[этнография]]сын, тарихын, [[Ауыз әдебиеті|ауыз әдебиетін]], мәдениетін зерттеу нәтижесінде қалыптасқан. [[Шығыстану]] ғылымының жеке саласы. Түркітану атауы ғылыми айналымға алғаш [http://kz.turktakvim.com/5/%D0%90%D1%80%D1%82%D2%9B%D1%8B_%D0%B1%D0%B5%D1%82/25/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%88%D0%B0/2011/11/ Орхон-Енисей] ([[Орхон Жазба Ескерткіштері|Орхон жазба ескерткіштері]], [[Енисей Жазба Ескерткіштері|Енисей жазба ескерткіштері]]), көне ұйғыр, манихей, т.б. жазба ескерткіштердің зерттелуіне байланысты еніп, дамыған. Бұл жазбалар [[Орталық Азия]] мен өзге де аймақтарды мекен еткен ежелгі түркі тайпаларының тарихын, тілін, әдеби ескерткіштерін, рухани және материалдық мәдениетін зерттеуде аса құнды деректеме саналады. Бұдан кейін Түркітану орта ғасырдағы [[Араб тілі|араб]], [[Парсы тілі|парсы]], [[Түркі тілдері|түркі тілінде]] жазылған тарихи жылнамаларды, филологиялық және географиялық шығармаларды зерттеу негізінде дами түсті. Түркітанудың пән ретінде дамуында XIX–XX ғ.ғ. зерттеле бастаған әдеби трактаттар мен филологиялық шығармалардың маңызы зор болды. Бұлардың қатарына түркі тайпалары туралы лингвистикалық, тарихи этнографиялық, фольклорлық деректерді жүйеге келтіре отырып жазылған алғашқы ғылыми еңбектер – [[Махмұт Қашқари|Махмұт Қашқаридың]] «[[Диуани лұғат ат-түрк]]» атты сөздігі, [[Жүсіп Баласағұни|Жүсіп Баласағұнидың]] «[[Құтадғу біліг]]» атты әдеби дидактикалық шығармасы, ортағасырлық түркі халықтарының тарихынан, шығу тегінен мәліметтер берген [[Мұхаммед Хайдар Дулати|Мұхаммед Хайдар Дулаттың]] «[[Тарихи Рашиди|Тарих-и Рашиди]]», [[Қадырғали Жалайыр|Қыдырғали (Қадырғали) Жалайыридың]] «Жылнамалар жинағы», [[Рашид-Әд-Дин Фазлаллах Ибн Әбу-Ль-Хайр Хамадани|Рашид әд-Диннің]] «[[Жамиғ Ат-Тауарих|Жамиғ-ат-Тауарих]]», т.б. шығармалары жатады. Мұның бәрі XIX ғ-дың 2-жартысы мен XX ғ-дың 1-жартысында Түркітанудыңдың қалыптасып, орнығуына жағдай туғызды. Әлем халықтары ішінде түркі халықтары өзіндік тіл, тарих, мәдениет, [[салт-дәстүр]] ерекшеліктерімен айрықша орын алады. Түркітанудың дараланып, өз алдына жеке ғылым саласына айналуының ең басты себептерінің бірі [[Орхон Түркілері|Орхон]], [[Селенга]], [[Енисей]], [[Талас өзені|Талас]], т.б. өзендер алқаптарынан сан алуан тасқа шекілген (руникалық) жазулар,
== Пайдаланған әдебиет==▼
<references/>
[[Санат:Түркітану]]
[[Санат:Т]]
[[Санат:Қазақ тілі]]
[[Санат: Тіл білімі]]
[[Санат: Лингвистика ]]
[[Санат: Тілтану]]
{{wikify}}
|