Ашқарақ: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

бекте талданған болатын (􀀂Т􀀂ЭС. Алматы. 1966, 45—

46). 􀀂азіргі қазақ тіліндегі мағынасы «􀀂азақ тілінің тү-

санадық.

«Ашқарақ» сөзінің теркінін зерттеушілер пікірінше,

ген, нәр татпаған мағынасындағы) сөзі мен кейбір түркі

қосындысынан туғандығы байқалады.

Түркі тілдерінде, жалпы тілдерде, сөздердің бірігуі

тейді.

Тіліміздегі «аш» сөзі тува, хакас, якут тілдерінде де

харах (хакас, якуттарда) болып қолданылатыны да рас.

Осылай бола түрса да бүл тілдерде «аш» пен «харах»

сөздері қосылып, қазақ тілінде «тамақсау», «қомағай»

мағынасын беретін — «ашқараққа» дыбыстық жағынан

сөздер: туваша — тотпас, хакасша — тоспас, якутша —

топпот болып түлғалануы таңдандырады. Дәлірек айт-

қанда, «ашқарақ» сөзінің төркіні боларлық тілдерден

Сондықтан біздің жобалауымызша, сөз төркіні пар-

дәлелдей түседі. Ең алдымен, парсыша: хош — жақсы;

хорак — тамақ (Пер.-рус. сл., I, 1983, 581, 579). Бүл

парсы тілінің езінде осы екі сөздің бірігуінен жаңа ма-

ғыналы сөз туатынын да көреміз: хошхорак— 1) жақсы

майтын адам (Пер.-рус. сл., I, 1983, 584) деген мағына-

ларда қолданылады.

сөздердің басындағы «ғ», «х» дыбыстары кейде біздің

тілімізде түсірілуіне байланысты алғашқы хөз бірінші

дейін өзгерген. Ал екінші — «хорак» сөзінде «х» орнына

«қ», бірінші буындағы «о»-ның орнына «а» дыбысы қолданудан «қарақ» қалпына жетіп, қазақ тілінде «ашқа-