Діні: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
'''Діні, діні қатты.''' Әдетте бұл тіркес «мейірімсіз», «қатыгез» мағыналарында талданылады. ''«Кеңгірбай ит екенсің дінің қатты...»'' . Кейде ''«діні қатты, тілі тәтті»'' сияқты тұрақты тіркес құрамында да айтылады. Сырт қарағанда, тұрақты тіркес ішіндегі сөздердің бәрі де түсінікті, төркінін іздестірудің қажеті де жоқ сияқты. Алайда кейбір тіл деректеріне жүгінсек, алғашқы тіркестегі ''«дін»'' қазіргі түсінігіміздегі ''«дінге»'' (религия) қатысының шамалы екенін аңғаруға
болады. Қазақтарда көп жағдайда ''«діні қатты»'' деуден гөрі ''«дініне берік»'' тіркесі жиі қолданылады және мұндағы алғашқы сөз қазіргі ұғымымыздағы ''«дінмен»'' қабысып жататыны дау тудырмайды.
 
гөрі «дініне берік» тіркесі жиі қолданылады және мүк-
Осыған орай, біздің ойымызша, ''«діні қатты»'' тіркесіндегі ''«дін»''—дыбыстық өзгеріске түскен [[парсы тілі|парсының]] ''«жүрек»'' мағынасында қолданылатын ''«дэл»'' сөзі болса керек. Парсыша: ''дэл'' — жүрек. Оны былай қойғанда, парсы тілінде біздегі ''«діні қаттыға»'' мағына жағынан сәйкес келетін және ''«дэл»''
дағы" алғашқы сөз қазіргі үғымымыздағы «дінмен» қа-
сөзініқсөзінің қатысуымен қалыптасқан т􀀅рақтытұрақты тіркес те бар:
бысып жататыны дау тудырмайды.
Осыған орай, біздің ойымызша, «діні қатты» тірке-
сіндегі ''«дін»''—дыбыстық өзгеріске түскен парсының
«жүрек» мағынасында қолданылатын «дэл» сөзі болса
керек. Парсыша: дэл — жүрек (Пер.-рус. сл., 1, 1983,
648). Оны былай қойғанда, парсы тілінде біздегі «діні қаттыға» мағына жағынан сәйкес келетін және «дэл»
сөзініқ қатысуымен қалыптасқан т􀀅рақты тіркес те бар:
дэл хара — қатал, жүрегі қатып қалған мағынасында
қолданылады. Енді осы тіркестегі жеке сөздер мағына-
сына келсек, «дэл»—жүрек, хара — гранит (Бүл да сон-
да, 525). М􀀅нанМұнан кейін, граниттің тастың бір түр екенді-
гін, тас болған соң оның қатты болатындығын айтпаса да
белгілі. Қазақтардың кейде «қара жүрек» деп қолдану-
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Діні» бетінен алынған