Диатомды балдырлар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
ш Бот: Мәтінді өздікті алмастырды: (- {{Қорық аймақ +{{Қорық аймақ)
1-жол:
{{Қорық аймақ | name =ДИАТОМДЫ БАЛДЫРЛАР | image =Diatoms through the microscope.jpg|200px | }}‎ '''Диатомды балдырлар ''' (''Dіatomeae'') – бір [[клетка|клеткалы]] [[организм]]дердің айрықша тобы. Олардың клеткалары кремнеземнен тұратын тас қабықпен ([[панцирь]]) қапталған, сондықтан оларды кремнийлі [[балдыр]]лар (Вacіllarіophyta) деп те атайды. Диатомды балдырлар табиғатта өте кең таралған: [[ащы]], тұщы суларда, [[су]] қоймаларында, ылғал топырақта, [[мүк|мүкте]], су өсімдіктерінде көп кездеседі. 12 мыңдай түрі (ішінде қазбадан табылғандары да бар) белгілі. Олар 2 класқа (Рennatophyceae, Сentrophyceae), 9 қатарға, 300-ге тарта туысқа біріктіріледі. [[Қазақстан]]да 700-ге жуық түрі бар. Диатомды балдырлар өте майда (4 – 2000 мкм) келеді, жеке немесе шоғыр ([[жұлдыз]], [[тізбек]],[[таспа]], [[жіпше]], [[бұта]] тәрізді) құрып тіршілік етеді. Диатомды балдырлардың хлоропластылары а және с хлорофиллдерінен және қоңыр түс беретін фукоксантин затынан тұрады. Клетканың тас қабығы қақпағы (эпитека) бар қорапқа (гипотека) ұқсайды, шамамен тең екі бөліктен құралады. Қабықтағы саңылаулар арқылы сыртқы ортамен зат алмасу жүреді. Диатомды балдырлар негізінен екіге бөліну арқылы көбейеді, яғни аналық клеткадан әр бөліктің біріне эпитека, екіншісіне гипотека өтеді де, қалған жетіспейтін бөліктер жаңадан пайда болады. Сондай-ақ жыныстық ([[изогамия]], [[гетерогамия]], [[оогамия]]) жолмен де көбейеді. Диатомды балдырлар су түбіндегі шөгінді сапропелийлердің негізін құрайды. Шөгінді [[тау жынысы]] [[диатомит]], негізінен, осы балдырлардың қабықшаларынан тұрады. Диатомды балдырлар юра кезеңінен белгілі. Бұлар жалтырауық [[балдыр|балдырлар]] мен сары жасыл балдырлардан шыққан деп есептеледі. Кейбір [[ғалым]]дар Диатомды балдырларды қарапайымдыларға да жатқызады. Диатомды балдырлар жеңіл, денесі кеуекті болғандықтан адсорбтану қасиеті өте жоғары, тамақ өнеркәсібінде, [[химия]], [[медицина]], құрылыста кеңінен қолданылады. Диатомды балдырлармен су [[жануарлар]]ы қоректенеді.
 
==Пайдаланылған әдебиет==