Егеуқұйрықтар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Егеуқұйрық дегенді Егеуқұйрықтар дегенге жылжытты
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
{{Taxobox
'''ЕГЕУҚҰЙРЫҚ''' ('''''Rattus''''') – [[кеміргіштер]] отряды қаптесерлер тұқымдасының бір туысы. [[Қазақстан]]да үш түрі: сұр Егеуқұйрық (''Rattus norvegіcus''), қара Егеуқұйрық (''R. rattus'') және [[Түркістан]] Егеуқұйрығы (''R. turkestanіcus'') таралған. Сұр Егеуқұйрық республикамыздың батыс және солтүстік аудандарында көбірек кездеседі. Соңғы жылдары басқа облыстарға да тарай бастады. Қара Егеуқұйрық тек [[Каспий теңізі]] маңында тіршілік етсе, [[Түркістан]] Егеуқұйрығы [[Оңтүстік Қазақстан]] мен [[Жамбыл облысы|Жамбыл облыс]]тарының таулы аймақтарында таралған. Егеуқұйрық денесінің ұзындығы ''15 – 50 см'', құйрығы ұзын және ол сақина тәрізді қабыршақпен қапталған. Тұмсығы сүйір, денесін сұр, қоңыр-сұр, қара түсті жүн басқан. Егеуқұйрықтар тауда, өзен-көл маңында, елді мекендерде, егістік төңірегінде кездеседі. Көбінесе, тұрғын үйлер мен қора-жайларда, азық-түлік қоймаларында тұрақты тіршілік етеді. Жыл бойы қоректенеді. Жемін түнге қарай іздейді. Қорек талғамайды, етке әуес, көжек, құс, торай аулайды, [[Өсімдіктер|өсімдік]] дәні мен қалдығын да жейді. Егеуқұйрықтар – өте өсімтал. Олар жыныстық жағынан ''2 – 3 айда'' толық жетіліп, жылына ''2 – 3 реттен'' (әр жолы 2 – 18-ден) көбейе алады. Егеуқұйрықтар – бау-бақша ағаштарының, ауыл шаруашылығы мен орман шаруашылығының зиянкестері. Адам мен үй малдарына аса қауіпті аурулар (''оба'', ''безгек'', ''сүзек'', т.б.) таратады, сондықтан олар мекендейтін үйлер мен астық қоймаларын мезгіл-мезгіл [[Дезинфекция|дезенфекциялап]] отыру керек. Соңғы жылдары [[Арал теңізі]]нің оңтүстік-шығысынан Егеуқұйрықтардың тағы бір туысы – үнді Егеуқұйрығы немесе тақтатісті Егеуқұйрық. (''Nosokіa''), оның бір ғана түрі – үнді Егеуқұйрығы (''Nosokia іndіcа'') табылған. [[Санат:Е]] [[Санат:Қазақстан табиғаты]]
| name = Егеуқұйрықтар
[[Санат:Зоология]]
| fossil_range = Early [[Pleistocene]] – Recent
| image = Rattus_norvegicus_1.jpg
| image_width = 200px
| image_caption = [[Сұр егеуқұйрық]] (''Rattus norvegicus'')
| regnum = [[Жануарлар]]
| phylum = [[Хордалылар]]
| classis = [[Сүтқоректілер]]
| ordo = [[Кеміргіштер]]
| superfamilia = [[Muroidea]]
| familia = [[Muridae]]
| subfamilia = [[Murinae]]
| genus = '''''Rattus'''''
| genus_authority = [[Johann Fischer von Waldheim|Fischer de Waldheim]], 1803
| subdivision_ranks = Түрлері
| subdivision = 64
| synonyms =
'''''Stenomys''''' Thomas, 1910
}}
'''ЕГЕУҚҰЙРЫҚЕгеуқұйрықтар''' ('''''{{lang-la|Rattus'''''}}) – [[кеміргіштер]] отряды қаптесерлер тұқымдасының бір туысы. [[Қазақстан|Қазақстанда]]да үш түрі: [[сұр Егеуқұйрықегеуқұйрық]] (''RattusR. norvegіcusnorvegicus''), [[қара Егеуқұйрықегеуқұйрық]] (''R. rattus'') және [[Түркістан егеуқұйрығы]] Егеуқұйрығы (''R. turkestanіcusturkestanicus'') таралған. Сұр Егеуқұйрықегеуқұйрық республикамыздың батыс және солтүстік аудандарында көбірек кездеседі. Соңғы жылдары басқа облыстарға да тарай бастады. Қара Егеуқұйрықегеуқұйрық тек [[Каспий теңізі]] маңында тіршілік етсе, [[Түркістан]] Егеуқұйрығыегеуқұйрығы [[Оңтүстік Қазақстан облысы|Оңтүстік Қазақстан]] мен [[Жамбыл облысы|Жамбыл облысоблыстарының]]тарының таулы аймақтарында таралған. Егеуқұйрық денесінің ұзындығы ''15 – 50 см'', құйрығы ұзын және ол сақина тәрізді қабыршақпен қапталған. Тұмсығы сүйір, денесін сұр, қоңыр-сұр, қара түсті жүн басқан. Егеуқұйрықтар тауда, өзен-көл маңында, елді мекендерде, егістік төңірегінде кездеседі. Көбінесе, тұрғын үйлер мен қора-жайларда, азық-түлік қоймаларында тұрақты тіршілік етеді. Жыл бойы қоректенеді. Жемін түнге қарай іздейді. Қорек талғамайды, етке әуес, көжек, құс, торай аулайды, [[Өсімдіктер|өсімдік]] дәні мен қалдығын да жейді. Егеуқұйрықтар – өте өсімтал. Олар жыныстық жағынан ''2 – 3 айда'' толық жетіліп, жылына ''2 – 3 реттен'' (әр жолы 2 – 18-ден) көбейе алады. Егеуқұйрықтар – бау-бақша ағаштарының, ауыл шаруашылығы мен орман шаруашылығының зиянкестері. Адам мен үй малдарына аса қауіпті аурулар (''оба'', ''безгек'', ''сүзек'', т.б.) таратады, сондықтан олар мекендейтін үйлер мен астық қоймаларын мезгіл-мезгіл [[Дезинфекция|дезенфекциялап]] отыру керек. Соңғы жылдары [[Арал теңізі|Арал теңізінің]]нің оңтүстік-шығысынан Егеуқұйрықтардыңегеуқұйрықтардың тағы бір туысы – үнді Егеуқұйрығыегеуқұйрығы немесе тақтатісті Егеуқұйрық.угеуқұйрық (''NosokіaNesokia''), оның бір ғана түрі – үнді Егеуқұйрығыегеуқұйрығы (''NosokiaNesokia іndіcаindica'') табылған. <ref>[[Санат:Е]] [[Санат:ҚазақстанҚазақ табиғатыэнциклопедиясы]]</ref>
 
==Пайдаланған әдебиет==
<refernces/>
[[Қазақ энцклопедиясы]]
 
{{zoology-stub}}
{{wikify}}
 
[[Санат:ЗоологияКеміргіштер]]
 
[[en:Rat]]